غلام خداکرمیان

لکه زاویه ای باکتریایی برگ پنبه از مهمترین بیماری های پنبه می باشد که با توجه به ماهیت قرنطینه ای بودن بیماری، در برخی از مناطق کشور هر چند سال مشکل ساز می شود. بهترین شیوه مبارزه با بیماری استفاده از ارقام مقاوم و استفاده از عوامل کنترل بیولوژیک می باشد. طی سال های 1392 و 1395، به منظور شناسایی و بررسی خصوصیات آنتاگونیستی و کاربرد آنها در القای مقاومت نسبت به بیماری لکه زاویه ای باکتریایی برگ پنبه، سی صد و پنجاه و نه استرین باکتریایی از ریزوسفر و به صورت اپی فیت و اندوفیت از بوته و بذر گیاه پنبه در مناطق مختلف پنبه کاری و مزارع استان گلستان جداسازی شد. براساس آزمون های بیوشیمیایی و فنوتیپی و سایر آزمون های تکمیلی، نمایندگان استرین ها در آزمون-های مختلف مشخص شدند. ایزوله های Bacillus pumilus MR11، B. pumilus MR12، B. pumilus MR13، B. safensis MR21، B. safensis MR22 و Stenotrophomonas pavanii MR31 به عنوان ایزوله های برتر به صورت اندوفیت و از ریزوسفر جداسازی و شناسایی شدند. همچنین گونه های Pseudomonas fluorescens، P. syringae و Panthoea ananatis نیز به عنوان گونه های اپی فیت از گیاه و بذر جداسازی و شناسایی شدند. میزان شباهت ترادف ژن 16rRNA در ایزوله S. pavanii MR31 با ایزوله FJ748683.1، ایزوله های B. safensis MR21 و B. safensis MR22 با ایزوله NR113945.1 و B. pumilus MR13 و B. pumilus MR11 با ایزوله AB020208.1 به میزان 99 درصد و ایزوله B. pumilus MR12 با ایزوله AB020208.1، 98 درصد بود. جمعیت گونه های گرم مثبت B. safensis و B. pumilus به عنوان اندوفیت و همچنین در ریزوسفر بیشتر از سایرین بود. بر اساس نتایج هیچ ایزوله ای از باکتری Xanthomonas citri subsp. malvacearum به عنوان عامل بیماری لکه زاویه ای باکتریایی برگ پنبه جداسازی و شناسایی نشد. همچنین باکتری عامل بیماری لکه زاویه ای باکتریایی برگ پنبه از برگ های مربوط به آلودگی سال 1384 جداسازی شد. براساس مقایسه میانگین های صفات مورد بررسی گیاه چه های شش روزه تیمار ناشی از استرین Bacillus pumilus MR 11 و B. pumilus MR12 بالاترین طول ریشه چه و ساقه چه، وزن تر ساقه چه را داشتند و از نظر سایر ویژگی ها نیز برتر از سایرین بودند