به دلیل استفاده بیرویه از سموم شیمیایی و تاثیرات منفی آنها بر محیط زیست، امروزه روشهای دیگری مانند استفاده از باکتری های اپی فیت و اندوفیت برای کنترل عوامل بیماری زا بسیار مورد توجه قرار گرفته است. از آنجایی که گیاه یونجه مهمترین گیاه علوفه ای در ایران و بسیاری از نقاط جهان می باشد، این مطالعه با هدف ارزیابی میزان بازدارندگی برخی از باکتری های اپی فیت یونجه بر عامل پژمردگی یونجه در شرایط برون تن انجام شد. مواد و روش ها: نمونه های برگ سالم یونجه پیش از گلدهی از مناطق مختلف استان همدان جمع آوری گردیدند. پس از جداسازی باکتری های اپی فیت از مزارع یونجه، تاثیر آنتاگونیستی جدایه ها با اندازهگیری قطر هاله عدم رشد علیه باکتری عامل پژمردگی یونجه بررسی شد. برای پی بردن به الگوی باندهای پروتئینی و تنوع استرینها، استخراج پروتئین از نمونهها صورت گرفت. به منظور شناسایی جدایه ها از آزمون های بیوشیمیایی و روش PCR استفاده گردید. یافته ها: در مجموع 30 جدایه باکتریایی اپی فیت از اندامهای هوایی گیاه یونجه جداسازی گردید. بر اساس آزمون های بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی مشخص گردید که این باکتری ها متعلق به جنس های باسیلوس، سودوموناس و زانتوموناس هستند. بیشترین درصد بازدارندگی در مقابل پاتوژن مربوط به جدایه شماره 16 و کمترین میزان مربوط به جدایه های 13 و 6 بود. به کمک روش مولکولی و دندروگرام حاصل، جدایه شماره 16 بیشترین نزدیکی را به سودوموناس مانتلی داشت. نتیجه گیری: باکتری های اپی فیت جداسازی شده در این مطالعه قدرت بازدارندگی مناسبی علیه عامل پژمردگی یونجه در شرایط آزمایشگاهی داشتند. این یافته می تواند نوید بخش کنترل زیستی این بیماری باشد. با این وجود مطالعات بیشتر برای اثبات کارایی این جدایه ها با هدف کاربرد آن ها در شرایط مزرعه مورد نیاز می باشد.
