غلام خداکرمیان

سیب زمینی یکی از محصولات مهم و استراتژیک استان همدان است که به طور میانگین با تولید سالانه22 تن در هکتار بعد از برنج و گندم سومین محصول پرمصرف در ایران است. بیماری اسکب معمولی یکی از بیماریهای مهم سیب زمینی است که توسط گونه های مختلف Streptomycesایجاد می شود. هدف از این پژوهش، ارزیابی میزان آلودگی مزارع سیب زمینی استان همدان به باکتری عامل اسکب است. برای این منظور، ابتدا باکتری scabies S. روی محیط YME کشت شده غلظتهای مختلف از آن تهیه و هر غلظت با سه تکرار به خاک اضافه گردید. پس از آبیاری خاک و گذشت زمانهای یک و سه هفته، باکتری از خاک بازیابی و منحنی استاندارد تعداد باکتری در واحد حجم خاک رسم گردید. برای تعیین میزان آلودگی مزارع سیب زمینی به باکتری عامل اسکب معمولی در ماه های مرداد، شهریور و مهر 1393 تعداد 100 نمونه خاک و 25 نمونه غده20 عددی از مزارع سیب زمینی شهرستان های بهار، رزن، کبودرآهنگ و قروه جمع آوری و به آزمایشگاه منتقل شد. از هر نمونه خاک، یک گرم در 100 میلی لیتر آب دارای یک درصد ژلاتین سوسپانسیون و از آن سری رقت تهیه شد. مقدار 5/0 سی سی از هر رقت روی محیط YME در هر پتری کشت داده و کلنی های تیپ باکتری عامل بیماری اسکب معمولی شمارش و میانگین تعداد آنها محاسبه شد. نتایج بررسی نشان داد که از 28 درصد خاک های نمونه برداری شده، باکتری عامل بیماری جدا شد. برای تعیین میزان آلودگی غده های سیب زمینی، از 25 مزرعه که خاک آنها هم نمونه برداری شده بود به طور تصادفی 500 غده جمع آوری شد. غده های مربوط به هر مزرعه جداگانه در کیسه پلاستیکی قرار داده شد و مشخصات مربوط به مزرعه و محصول ثبت گردید. نتایج بررسی نشان داد که 36 درصد از مزارع دارای غده های آلوده بودند و میانگین آلودگی در هر مزرعه 31درصد بود. پس از انجام الکتروفورز پروتئین های محلول سلولی استرین های باکتریایی، شش استرین ZSH1 ، ZSH2 ، ZSH3 ، ZSH4 ، ZSH5 و ZSH6 به عنوان نماینده برای اثبات بیماری زایی و شناسایی انتخاب شدند. آزمون بیماری زایی در شرایط آزمایشگاهی در قالب طرح کاملآ تصادفی با سه تکرار انجام شد. آنالیز نتایج با نرم افزار SAS نشان داد که استرین ZSH1 از نظر شدت بیماری زایی تفاوت معنی داری با سایر استرین ها و نمونه شاهد داشت. برای تعیین میزان خسارت ناشی از این بیماری، یک آزمایش گلخانه ای در قالب طرح بلوک های کا