غلام خداکرمیان

سودوموناس های فلورسنت گروه مهمی از باکتری های محرک رشد به شمار می آیند که می توانند به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم رشد گیاهان را بهبود بخشیده و یا پعوامل بیماریزای گیاهی را محدود و یا سرکوب نمایند. هدف از این پژوهش دستیابی به جدایه های فلورسنت آنتاگونیست مؤثر علیه بیماری لکه زاویه ای در ریزوسفر خیار بود. برای انجام این تحقیق، طی سال های 92-1391، 120 جدایه باکتریایی از ریزوسفر خیار در مناطق مختلف استان همدان جداسازی شد که در این میان، 25 جدایه به لحاظ فنوتیپی به دو گونه Pseudomonas fluorescens و P. putida تعلق داشت. سپس، در شرایط آزمایشگاه، علاوه بر تأثیرآنتاگونیستی جدایه ها در مقابل Pseudomonas syringae pv. Lachrymans (عامل بیماری لکه زاویه ای خیار)، برخی خصوصیات تحریک-کنندگی این جدایه ها نیز بررسی شد. بر اساس بررسی های آزمایشگاهی، پنج جدایه (BSU390، BSU630، BSU205، BSU161 و BSU391) با قطر هاله بازدارندگی بیشتر از 7 میلی متر، برای بررسی های بعدی در شرایط گلخانه ای انتخاب شد. محدوده قطر هاله بازدارندگی برای این پنج جدایه از 66/7 تا 22 میلی متر مشخص گردید. همچنین در این ارزیابی، اثر جدایه های باکتریایی در کنترل توسعه بیماری از طریق تعیین سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری و افزایش بیوماس گیاه خیار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بررسی گلخانه ای نشان داد که جدایه های BSU390، BSU205 و BSU630 کارایی بیوکنترلی بالایی دارند. در شرایط گلخانه ای این جدایه ها به تنهایی در مقایسه با گیاه شاهد، در سطح احتمال 05/0 باعث افزایش ارتفاع گیاه و وزن خشک گیاه شدند. ازاین رو، جدایه های BSU390، BSU205 و BSU630 در کنترل بیماری لکه زاویه ای خیار و افزایش رشد به عنوان ریزوباکتری های محرک رشد یا در مدیریت تلفیقی بیماری پتانسیل استفاده را دارند و لازم است کارایی این ها در شرایط مختلف مزرعه نیز موردبررسی قرار گیرد.