گودرز احمدوند

چکیده: علف‌کش‌ها یکی از مؤثرترین ابزارهای کشاورزی در مبارزه با علف‌های هرز می‌باشند ولی استفاده از آن‌ها می‌تواند باعث ایجاد حساسیت و آسیب به گیاهان شود. پژوهش حاضر به صورت فاکتوریل (3 فاکتور) در قالب طرح پایه کاملا تصادفی به منظور مطالعه اثر هورمون‌های گیاهی اسید سالیسیلیک و اسید آسکوربیک به دو صورت خیساندن بذر و محلول‌پاشی برگی بر میزان حساسیت چغندرقند به چهار علف‌کش اختصاصی (کلریدازون، کلوپیرالید، فن مدیفام + دس مدیفام + اتوفومیست و تری فلوسولفورون متیل) هر یک در شش مقدار (صفر، 50، 75، 100، 125 و 150 درصد مقدار توصیه شده) اجرا شد. نتایج نشان داد که تیمار خیساندن بذر در اسید سالیسیلیک + محلول‌پاشی با اسید سالیسیلیک بهتر از دیگر تیمارها باعث بهبود ویژگی‌های رویشی مورد بررسی گردید. این تیمار توانست که تعداد برگ، سطح برگ و وزن تر و خشک گیاه چغندرقند را در مقایسه با شاهد به ترتیب به میزان 89/10، 43/20، 32/27 و 72/31 درصد افزایش دهد. همچنین تیمار خیساندن بذر در اسید آسکوربیک + محلول‌پاشی برگی با اسید آسکوربیک نیز نسبت وزن تر به خشک برگ را به میزان 66/10 درصد افزایش داد. علف‌کش‌ها نیز تأثیر معنی‌داری بر همه ویژگی‌های مورد مطالعه چغندرقند داشتند. تعداد برگ چغندرقند با کاربرد کلوپیرالید به میزان 79/17 درصد در مقایسه با شاهد بدون علف‌کش با کاهش مواجه شد. افزون بر این، علف‌کش‌های تری فلوسولفورون متیل، فن مدیفام + دس مدیفام + اتوفومیست و تری فلوسولفورون متیل نیز به ترتیب با 10/19، 41/24 و 11/8 درصد کاهش در مقایسه با شاهد، بیش‌ترین تأثیر را بر وزن تر و خشک و نسبت وزن تر به خشک گیاه چغندرقند گذاشتند. مقادیر مختلف علف‌کش به صورت قابل توجهی ویژگی‌های رشدی چغندرقند را تحت تأثیر قرار دادند. بیش‌ترین تأثیر منفی مربوط به 150 درصد توصیه شده بود. بر اساس نتایج پژوهش، بیش‌ترین میزان تعداد برگ در تیمارهای خیساندن بذر در اسید سالیسیلیک + محلول‌پاشی با اسید سالیسیلیک + شاهد بدون علف‌کش (9/8 برگ در بوته) و بیش‌ترین میزان سطح برگ در تیمار خیساندن بذر در اسید سالیسیلیک + محلول‌پاشی با اسید سالیسیلیک + کلوپیرالید (630 سانتی‌متر مربع در بوته) حاصل شد. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، تیمار خیساندن بذر در اسید سالیسیلیک + محلول‌پاشی با اسید سالیسیلیک باعث بهبود رشد چغندرقند در زمان کاربرد علف‌کش‌های اختصاصی گردید و استفاده از آن برای کاهش حساسیت چغندرقند به علف‌کش‌های اختصاصی توصیه می‌شود.