گودرز احمدوند

به منظور مطالعه اثر نوع کود فسفات و مایکوریزا در شرایط تنش رطوبتی بر شاخص‎های فیزیولوژیکی، رشدی، عملکردی لوبیا رقم یاقوت و نیز بررسی کارایی زراعی فسفر و درصد همزیستی مایکوریزا، آزمایشی به صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1398 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینا انجام شد. تیمارها شامل نوع کود فسفات در سه سطح مصرف دی آمونیوم فسفات، مصرف سوپرفسفات تریپل و عدم مصرف کود فسفات، کود مایکوریزا در دو سطح کاربرد و عدم کاربرد مایکوریزا و تنش رطوبتی در سه سطح آبیاری پس از 60، 90 و 120 میلی متر از تشت تبخیر بودند. بر اساس نتایج تحقیق، فاکتورهای مورد مطالعه موجب تغییر معنی دار شاخصهای فیزیولوژیکی رشد لوبیا در طول دوره رشد شدند. در همین رابطه بیشترین شاخص سطح برگ (75/2)، وزن خشک کل (17/761گرم در متر مربع) و سرعت جذب خالص (95/11 گرم بر مترمربع در روز) و سرعت رشد نسبی (0433/0 گرم بر گرم وزن خشک در روز) در تیمار کاربرد کود سوپرفسفات تریپل در شرایط نبود تنش رطوبتی حاصل شد. حداکثر سرعت رشد در تیمار کاربرد توأم کود سوپر فسفات تریپل و مایکوریزا در شرایط عدم تنش رطوبتی (68/35 گرم بر متر مربع در روز) مشاهده شد. بیش ترین تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف لوبیا از تیمار ترکیبی کود سوپرفسفات تریپل و مایکوریزا در شرایط عدم تنش رطوبتی (به ترتیب 87/18 و 03/4) و نیز تیمار ترکیبی کود دی آمونیوم فسفات و مایکوریزا در شرایط عدم تنش رطوبتی (به ترتیب 18 و 87/3) بدست آمد. بیش ترین وزن صد دانه نیز از تیمارهای ترکیبی کود سوپرفسفات تریپل و مایکوریزا، دی آمونیوم فسفات و مایکوریزا در شرایط عدم تنش رطوبتی (به ترتیب 90/26 و 3/27 گرم) بدست آمد. بیش ترین عملکرد دانه در تیمار استفاده همزمان کود سوپرفسفات تریپل و مایکوریزا در شرایط عدم تنش رطوبتی (299 گرم در متر مربع) حاصل شد و بالاترین شاخص برداشت نیز در کود سوپرفسفات تریپل در شرایط عدم تنش رطوبتی (6/36 درصد) بود. بالاترین مقادیر پروتئین و فسفر دانه در تیمار ترکیبی کود سوپرفسفات تریپل و مایکوریزا در شرایط نبود تنش رطوبتی (به ترتیب 94/25 و 633/0 درصد) به دست آمد. استفاده از مایکوریزا کارایی زراعی فسفر را در کود سوپرفسفات تریپل و دی آمونیوم فسفات به ترتیب 4/27 و 6/26 درصد افزایش داد. همچنین اثر متقابل کود سوپرفسفات تری