گودرز احمدوند

حضور علف های هرز در مزارع گندم سبب کاهش کمیت و کیفیت محصول می شود. یافتن راهکارهای موثر در جهت افزایش تحمل گیاه زراعی در برابر علف های هرز از اهمیت قابل ملاحظه-ای برخوردار است. تلقیح ریشه گیاه گندم با قارچ میکوریزایی و شبه میکوریزایی می تواند راهکاری موثر در کاهش اثرات زیان بار علف های هرز در مزارع گندم باشد. به این منظور در این پژوهش تاثیر قارچ های میکوریزایی و شبه میکوریزایی بر روابط رقابتی گندم با علف های هرز، طی سه مرحله و با اجرای چند آزمایش در طول سال های 1395 و 1396 در شرایط گلدانی و مزرعه ای مورد مطالعه قرار گرفت. در مرحله اول به منظور بررسی کلونی سازی قارچ، روی ریشه گندم و سیزده گونه علف-هرز، چهارده آزمایش مستقل در قالب طرح کاملا تصادفی با پنج تکرار در سال 1395 در شرایط گلخانه اجرا شد. در آزمایش های مذکور تیمارهای آزمایشی شامل تلقیح با قارچ میکوریزایی گلوموس (Glomus mosseae)، تلقیح با قارچ شبه میکوریزایی پیریفورموسپورا (Piriformospora indica) و شاهد بدون تلقیح بود. گونه های گیاهی مورد بررسی نیز شامل گندم رقم پیشتاز و علف-های هرز چاودار، جودره، جوموشی، یولاف وحشی، چچم، خونی واش، خاکشیرتلخ، خاکشیرشیرین، کیسه کشیش، علف پشمکی، خردل وحشی، گندمک و خلر بود. در مرحله دوم، دو علف هرز خاکشیر و جودره که بر اساس نتایج آزمایشات مرحله اول به ترتیب کمترین و بیشترین کلونی سازی را با هر دو قارچ نشان داده بودند، انتخاب و اثر قارچ های گلوموس و پیریفورموسپورا، بر روابط رقابتی درون و بین گونه ای آن ها با گندم، در شرایط گلدانی، در سال 1395 بررسی شد. بدین منظور آزمایشاتی به-صورت آلل های دوگانه با پنج تکرار، اجرا شد که در این آزمایشات فاکتور اول شامل سه سطح تلقیح با قارچ گلوموس، تلقیح با قارچ پیریفورموسپورا و عدم تلقیح (شاهد) بود و فاکتور دوم شامل کشت خالص و مخلوط سه گونه مورد بررسی بود که بدین منظور کشت خالص گندم، خاکشیر و جودره به تعداد یک بوته در هر گلدان، کشت خالص گندم، خاکشیر و جودره به تعداد دو بوته در هر گلدان، و مخلوط گندم + خاکشیر و گندم+ جودره به تعداد یک بوته از هر گیاه در هر گلدان، منظور شد. در مرحله سوم اثر قارچ های گلوموس و پیریفورموسپورا، بر روابط رقابتی بین گونه ای علف های هرز جودره و خاکشیر با گندم در مزرعه در سال 1396 بررسی شد. بدین منظور دو آزمایش به صورت فاکتور