گودرز احمدوند

به منظور بررسی اثر قارچ اندوفیت P. indica بر رشد و عملکرد ارزن و سویا در کشت مخلوط، تحت شرایط تنش کم آبی، آزمایشی به صورت اسپلیت- فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا طی دو سال 1393 و 1394اجرا شد. فاکتور اصلی شامل آبیاری در سه سطح بدون تنش (آبیاری کامل)، تنش متوسط و تنش شدید کم آبی بود که به ترتیب در تیمارهای مذکور آبیاری پس از 60، 90 و 120 میلی متر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس Aاعمال شد. کرت های فرعی شامل کشت مخلوط جایگزینی ارزن و سویا در پنج سطح، کشت خالص سویا، کشت خالص ارزن، کشت مخلوط جایگزینی 33 درصد سویا+ 67 درصد ارزن (33 سویا: 67 ارزن)، 50 درصد سویا+ 50 درصد ارزن (50 سویا:50 ارزن) و 67 درصد سویا+ 33 درصد ارزن (67 سویا: 33 ارزن) با کاربرد قارچ اندوفیت P. indica در دو سطح (شاهد و تلقیح با قارچ) بودند. میانگین تنفس میکروبی خاک در نسبت های مختلف کشت مخلوط در مقایسه با تک کشتی سویا و ارزن به ترتیب 2/7 و 6/14 درصد بیشتر بود. قارچ P. indicaمیزان تنفس میکروبی خاک را در سطوح عدم تنش، تنش متوسط و تنش شدید کم آبی، به ترتیب به میزان 4/13، 6/27 و 8/35 درصد در مقایسه با تیمار شاهد (عدم تلقیح) افزایش داد. کاربرد قارچ P. indica، باعث افزایش غلظت فسفر قابل جذب خاک در الگوهای مختلف کشت مخلوط شد. بیشترین غلظت نیتروژن دانه ارزن (14767 و 14628 میلی گرم بر کیلوگرم) به ترتیب در نسبت های (67 سویا: 33 ارزن) و (50 سویا: 50 ارزن) به دست آمد. میزان افزایش نیتروژن دانه ارزن در گیاهان تلقیح شده با قارچ P. indica نسبت به گیاهان تلقیح نشده در شرایط عدم تنش، تنش متوسط و تنش شدید کم آبی به ترتیب 2/6، 8/6 و 3/10 درصد بود. در گیاه سویا، تلقیح با قارچ P. indica در شرایط عدم تنش، تنش متوسط و تنش شدید کم آبی به ترتیب 7/12، 8/12 و 5/14 درصد، غلظت نیتروژن دانه را نسبت به شاهد افزایش داد.بیشترین غلظت فسفر دانه سویا (3200 میلی گرم بر کیلوگرم) در نسبت (50 سویا: 50 ارزن) مشاهده شد که 4/16 درصد بیشتر از کشت خالص سویا بود. با اعمال تنش کم آبی، غلظت فسفر دانه ارزن و سویا کاهش یافت، به طوری که بیشترین غلظت فسفر دانه ارزن و سویا به ترتیب به میزان2950 و 4125 میلی گرم در کیلوگرم در تیمار عدم تنش با کاربرد قارچ P. indica به دست آمد. بیش