گودرز احمدوند

به منظور بررسی اثر رقابت منفرد و توام علف های هرز تاج خروس ریشه قرمز و سلمه تره بر شاخص های رشد، میزان افت عملکرد و اجزای عملکرد سویا رقم هابیت، آزمایشی در سال 1393 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و دوازده تیمار در مزرعه پژوهشی دانشگاه بوعلی سینا همدان اجرا شد. تیمارها شامل چهار تراکم 2، 4، 6 و 8 بوته تاج خروس ریشه قرمز در مترمربع، چهار تراکم 3، 6، 9 و 12 بوته سلمه تره در مترمربع و سه تراکم توام تاج خروس و سلمه تره بصورت 9 بوته سلمه تره+ 2 بوته تاج خروس، 6 بوته سلمه تره + 4 بوته تاج خروس و 3 بوته سلمه تره + 6 بوته تاج خروس در متر مربع، به همراه تیمار عاری از علف‎هرز بعنوان شاهد بود. نتایج نشان داد که شاخص سطح برگ، تجمع ماده خشک، سرعت رشد محصول، عملکرد بیولوژیکی، عملکرد دانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن صد دانه با افزایش تراکم تاج خروس و سلمه تره دارای روند نزولی بودند و شدت کاهش در تراکم های پایین تاج خروس و سلمه تره بیشتر از تراکم های بالا بود و این کاهش در تیمارهای تداخل توام، بیشتر بود. تعداد غلاف در بوته بیشتر از سایر اجرای عملکرد، تحت تاثیر رقابت انفرادی و توام علف های هرز قرار گرفت. رقابت هر دو گونه علف هرز، باعث افزایش ارتفاع بوته سویا شد. عملکرد دانه سویا در تراکم 8 بوته تاج خروس و 12 بوته سلمه تره در متر مربع، به ترتیب 52 و 51 درصد نسبت به تیمار شاهد بدون علف هرز، کاهش نشان داد. با وجود اختلاف بسیار کم در قدرت رقابتی دو علف هرز مورد بررسی با گیاه سویا، سلمه تره به علت سبز شدن زودتر و تولید بیوماس بیشتر به ازاء تک بوته در تراکم های مورد بررسی، نسبت به تاج خروس از قدرت رقابتی بالاتری برخوردار بود. آستانه خسارت اقتصادی سلمه تره و تاج خروس کمتر از یک و به ترتیب معادل ... و ... بوته در متر مربع بدست آمد. بررسی مدل های تراکم-کاهش عملکرد، شاخص سطح برگ نسبی یک و دو پارامتری و وزن خشک نسبی یک و دو پارامتری، نشان داد که مدل های دو پارامتری شاخص سطح برگ و وزن خشک نسبی به دلیل دارا بودن کمترین مجذور مربعات خطا و ضریب تبین بالا، بهترین پیش بینی کننده کاهش عملکرد سویا بودند. با توجه به برآورد بسیار نزدیک افت عملکرد سویا بر اساس شاخص سطح برگ نسبی و وزن خشک نسبی، وزن خشک نسبی با عنایت به راحتی اندازه گیری، بعنوان معیار مناسبتری برای تخمین خسار