گودرز احمدوند

به منظور بررسی ساختار و تنوع گونه ای جوامع علف های هرز مزارع گندم حوزه مرکزی در شهرستان اراک تعداد 60 مزرعه، در مطالعه ای میدانی در سال 1391 مورد بررسی قرار گرفت. مزارع منطقه بر اساس مساحت آن ها در دامنه ای کمتر از 1 هکتار، 1 تا 2 هکتار، 2 تا 4 هکتار، 4 تا 8 هکتار، 8 تا 16 هکتار و بیشتر از 16 هکتار شناسایی گردید. در این تحقیق 61 گونه علف هرز از 20 خانواده گیاهی شناسایی شد که در بین آن ها تعداد گونه های دولپه ای (51 گونه) بیشتر از تک لپه ای ها (10 گونه) بود. 33/80 درصد علف های هرز را یک ساله و 04/18 درصد آن را چند ساله و 72/96 درصد آن ها را سه کربنه و 28/3 درصد چهار کربنه تشکیل می داند. در بین دولپه ای ها خانواده های شب بو (Brassicaceae) و کاسنی (Asteraceae) دارای بیشترین تنوع گونه ای بودند و خانواده گندمیان (Poaceae) متنوع ترین خانواده علف هرز تک لپه بود. بر اساس این نتایج علف های هرز غالب مزارع گندم آبی شهرستان اراک به ترتیب اهمیت عبارت بودند از چچم (Lolium perenne)، خاکشیر شیرین (Descurainia sophia)، پیچک صحرایی (Convolvulus arvensis)، شب بوی صحرایی (Malcolmia africana)، سیزاب ایرانی (Veronica persica)، دم روباهی (Alopecurus myosuroides)، خار ایتالیایی (Carduus pycnocephalus)، شیرپنیر (Galium tricornutum)، ازمک (Cardaria draba)، جوموشی (Hordeum murinum)، گل گندم (Centaurea depressa) و علف پشمکی (Bromus tectorum) بودند. همچنین نتایج نشان داد همبستگی معنی داری بین شاخص های تنوع شانون- وینر، یکنواختی پایلو و شاخص غالبیت سیمپسون و مساحت مزارع وجود داشت، به طوری که با افزایش سطح مزارع میزان تنوع شانون- وینر و یکنواختی پایلو کاهش و میزان شاخص غالبیت سیمپسون و غنای جک نایف افزایش یافت. نتایج نشان داد که مدیریت مزارع و مصرف علفکش ها به عنوان عامل اصلی ایجاد تغییرات در ترکیب گونه ای علف های هرز مزارع گندم آبی شهرستان اراک شناخته شد.