فرهاد سراجی

پژوهش حاضر با هدف تعیین نحوه و میزان استفاده دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته های علوم انسانی دانشگاه بوعلی سینا از فضای مجازی در فعالیت های پژوهشی انجام شده است. روش پژوهش، ترکیبی(آمیخته) اکتشافی متوالی بود. پژوهش ابتدا با رویکرد کیفی و با مصاحبه نیمه ساختار یافته آغاز گردید. تعداد20 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته های علوم انسانی دانشگاه بوعلی سینا به روش ملاک محور برای مشارکت در پژوهش انتخاب شدند و انتخاب مشارکت کنندگان تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. نتایج حاصل از مصاحبه با روش تحلیل مضمون از نوع «سلسله مراتب مضمون در قالب مضامین» بررسی شد. سپس بسط یافته ها با رویکرد کمی و با روش پیمایشی ادامه یافت که جامعه آماری آن 500 نفر دانشجوی تحصیلات تکمیلی دانشکده های علوم انسانی بودند. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، 252 نفر در پیمایش آنلاین شرکت کردند. ابزار پیمایش برای جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه محقق ساخت بود. پرسش نامه مشتمل بر نحوه کاربر ابزار های جستجو و بازیابی منابع، ابزارهای تهیه محتوا و ابرازهای مشارکتی در مراحل دوازده گانه پژوهش بود که بر اساس یافته های مصاحبه و مطالعات نظری و پیشینه تنظیم گردید. برای سنجش روایی پرسش نامه، از روش روایی محتوایی استفاده شد و با توجه به نظر هشت نفر از متخصصان موضوعی و با استفاده از ضریب لاوشه میزان روایی محتوایی آن 0.898 محاسبه شد. برای سنجش پایایی از روش آلفای کرونباخ استفاده شد که میزان آن 0.913 بدست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی(میانگین، انحراف معیار، فراوانی ) و آمار استنباطی ( آزمون های کلموگروف-اسمیرنوف و تی تک نمونه ای) استفاده شد. نتیجه حاصل از تحلیل کیفی پژوهش این گونه بود که: دانشجویان از 1. ابزارهای جستجو و بازیابی منابع در قالب ابزارهای موتورهای جستجوی عمومی و تخصصی، و ابزارهای پایگاه های تخصصی، و سامانه های اعتبارسنجی 2. ابزارهای مشارکتی در قالب ابزارهای چت و ارتباطی، و ابزارهای شبکه های اجتماعی عمومی و تخصصی، و ابزار های فضای اشتراک گذاری، و ابزارهای پست الکترونیک 3. ابزارهای تهیه محتوا در قالب ابزارهای ویرایشگر، و ابزارهای ارجاع دهی، و ابزارهای ترجمه و دیکشنری، و ابزارهای ارائه مطلب، و ابزارهای فرم ساز و پرسش نامه الکترونیکی، و ابزارهای تجزیه و تحلیل؛ در فعالیت های پژوهشی، م