فخرالدین صالحی

سیستم استنتاج تطبیقی فازی-عصبی (انفیس) یک روش جدید برای مدل‌سازی و مطالعه سینتیک انتقال جرم و حرارت هنگام فرآوری مواد غذایی است. در این پژوهش اثر زمان تیماردهی با مایکروویو بر سرعت افت رطوبت، ضریب نفوذ مؤثر رطوبت و آبگیری مجدد جوانه‌های کینوا هنگام خشک‌شدن بررسی و سرعت انتقال جرم با استفاده از مدل‌های سینتیکی و انفیس مدل‌سازی شد. برای اعمال پیش‌تیمار، جوانه‌های کینوا به مدت 0، 30، 60 و 90 ثانیه داخل دستگاه مایکروویو قرار گرفتند و سپس با خشک‌کن هوای داغ خشک شدند. نتایج نشان داد که پیش‌تیمار مایکروویو به مدت 30 ثانیه باعث افزایش سرعت خروج رطوبت، افزایش ضریب نفوذ مؤثر رطوبت و کاهش زمان خشک‌کردن جوانه‌های تازه کینوا می‌گردد. با پیش‌تیمار جوانه‌های کینوا توسط مایکروویو به مدت 30 ثانیه مشاهده گردید که ضریب نفوذ مؤثر رطوبت به‌صورت معنی‌داری از m2s-1 11-10×73/5 به m2s-1 11-10×49/10 افزایش یافت (05/0>p). بر اساس نتایج به دست آمده از بخش بررسی مدل‌های سینتیک مختلف، استفاده از مدل سینتیکی لگاریتمی برای بررسی فرآیند خشک‌کردن جوانه‌های کینوا توصیه می‌شود. با پیش‌تیمار جوانه‌ها توسط مایکروویو به مدت 30 ثانیه مشاهده شد که آبگیری مجدد جوانه‌های خشک‌شده به‌صورت معنی‌داری از 27/196 درصد به 86/253 درصد افزایش یافت (05/0>p). ساختار کلی شبکه انفیس در این مطالعه شامل دو ورودی (زمان پیش‌تیمار مایکروویو و زمان حرارت‌دهی)، 20 تابع عضویت ورودی، 10 قانون در لایه میانی، 10 تابع عضویت خروجی و یک پاسخ خروجی (افت رطوبت جوانه‌های کینوا) بود. نتایج انفیس نشان داد با استفاده از ساختار بهینه انفیس می‌توان درصد افت رطوبت جوانه‌های کینوا تیمارشده با مایکروویو هنگام خشک شدن همرفتی را با دقت بالایی پیش‌بینی نمود. در مجموع، شرایط مناسب برای خشک‌کردن جوانه‌های تازه کینوا، 30 ثانیه پیش‌تیمار با مایکروویو و سپس استفاده از خشک‌کن همرفتی بود. روش مدل‌سازی انفیس توانست افت رطوبت جوانه‌های کینوا را با خطای پایین و ضریب تبیین حدود 99/0 پیش‌بینی کند.