فخرالدین صالحی

مقدمه: امروزه، خشک کردن محصولات کشاورزی روشی توسعه یافته است که با حذف بخشی از رطوبت منجر به پایداری فیزیکوشیمیایی محصول شده و همچنین باعث تولید محصولات مختلف با خواص کیفی جدید و با ارزش غذایی و اقتصادی متفاوت می شود. ضریب نفوذ رطوبت مهمترین ویژگی در محاسبات خشک کردن است. مواد و روش ها: در این پژوهش مدل سازی سینتیک خشک شدن صمغ دانه بالنگو در یک خشک کن فروسرخ بررسی شد. تأثیر فاصله نمونه ها از لامپ پرتودهی در سه سطح 5، 5/7 و 10 سانتی متر و اثر ضخامت صمغ درون ظرف در سه سطح 5/0، 0/1 و 5/1 سانتی متر بر سرعت انتقال جرم و ضریب نفوذ مؤثر رطوبت در طی فرآیند خشک شدن صمغ دانه بالنگو بررسی شد. مدل‎های استاندارد (ونگ و سینگ، هندسون و پابیس، تقریب انتشار، پیج، پیج اصلاح شده، نیوتن، میدیلی و لگاریتمی) جهت بررسی سینتیک خشک شدن بر داده‎های آزمایشی برازش داده شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد فاصله نمونه ها از لامپ پرتودهی و ضخامت نمونه ها بر سرعت انتقال جرم هنگام خشک شدن این صمغ اثر معنی داری دارند. با افزایش فاصله نمونه ها از منبع حرارتی از 5 به 5/7 سانتی متر و از 5/7 به 10 سانتی متر، زمان خشک شدن صمغ دانه بالنگو به ترتیب 49/21 درصد و 20/15 درصد افزایش یافت. اثر فاصله نمونه از لامپ حرارتی فروسرخ و ضخامت نمونه بر تغییرات ضریب نفوذ مؤثر رطوبت صمغ دانه بالنگو بررسی و نشان داد که با کاهش فاصله و افزایش ضخامت نمونه ها مقادیر این ضریب افزایش می یابد. با کاهش فاصله نمونه از لامپ از 10 به 5 سانتی متر، مشاهده گردید که ضریب نفوذ مؤثر رطوبت از m2s-1 9-10×82/4 به m2s-1 9-10×05/7 افزایش یافت. نتیجه گیری: در مدل سازی فرآیند خشک کردن صمغ دانه بالنگو مدل پیج نسبت به سایر مدل‎ها با بزرگ ترین مقدار ضریب تبیین و کوچک ترین خطا، نتایج نزدیک‎تری به داده های آزمایش را داشت.