فرزانه ساکی

مقدمه و هدف: باتوجه به روند رو به رشد سالمندی، از کار افتادگی و کاهش عملکرد سالمندان در این سنین، جامعه امروز نیازمند بازنگری و ارائه یک برنامه تمرینی- ورزشی مبتنی بر مشکلات و وضعیت موجود سالمندان با هدف بهبود و افزایش عملکرد این گروه سنی برای افزایش امید به زندگی و سلامتی جسمانی و روانی در این دوره حساس و مهم زندگی روبرو است. از این رو پژوهش حاضر به بررسی دو روش تمرین سنسوری موتور و مولتی سیستم با هدف مقایسه اثر این تمرینات بر حس عمقی، تعادل، زمان واکنش، قدرت عضلانی و خطر سقوط در زنان سالمند سالم میباشد. روش شناسی: بدین منظور تعداد ۴۵نفر از زنان سالمند سالم شهر همدان به عنوان نمونه در دسترس بررسی و انتخاب شدند و در سه گروه شامل گروه تمرین سنسوری موتور ( ،)n=15گروه تمرین مولتی سیستم ( )n=15و گروه کنترل ( )n=15بطور تصادفی تقسیم و وارد مطالعه شدند. دو گروه تمرینی سنسوری موتور و مولتی سیستم به مدت هشت هفته و هر هفته شامل سه جلسه تمرینی و در هر جلسه به مدت ۱ساعت به تمرینات تخصصی ارائه شده مبتنی با روش تمرینی مورد پایش به تمرین پرداختند و گروه کنترل نیز در مدت هشت هفته به سبک زندگی روزمره خود ادامه داد. پیش از شروع هفته اول و در پایان پس از گذشت هشت هفته در یک جلسه مشترک تمامی آزمونهای مورد بررسی، ارزیابی شدند؛ به عنوان پیش آزمون و پس آزمون ثبت و مورد مطالعه قرار گرفته شد. برای تحلیل و ارزیابی و مقایسه نتایج بین گروهی از آزمون ANOVAچند متغیره و برای مقایسه درون گروهی نتایج نیز از آزمون بررسی Tتست جفتی ( )Paird Sample T testو همچنین برای بررسی نتایج دو به دو گروهها از آزمون تعقیبی بونفرونی استفاده شد. نتایج: نشان داده شد که درارزیابی صورت گرفته برروی متغیرهای حس عمقی و زمان واکنش اثر بخشی در دو گروه تمرین سنسوری موتور ( )p=۰/۰۰۰( ،)p=۰/۰۰۰و مولتی سیستم ( )p=۰/۰۲۱( ،)p=۰/۰۱۰در مقایسه با گروه کنترل صورت گرفته و تغییرات معنیدار مشاهده شد؛ اما در مقایسه دو گروه اصلی تمرینی مورد مطالعه تفاوت معنی داری مشاهده نشد (.)p≥۰/۰۵۰ از طرفی در ارزیابی متغیر تعادل نتایج نشان داد که باتوجه به بهبود عملکرد دو گروه تمرین در مقایسه با گروه کنترل، گروه تمرین سنسوری موتور در مقایسه با گروه تمرین مولتی سیستم بهبود عملکرد معنیداری را تجربه کرده است (.)p=۰/۰۱۵ همچنین در ارزیابی متغیر قدرت عضلانی پایین تنه؛ مشاهده شد که تغییرات عملکرد در تمرین سنسوری موتور پس از گذشت هشت هفته در مقایسه با تمرین مولتی سیستم با بهبودی نسبی همراه شده است. اما در بررسی و ارزیابی متغیر خطر سقوط نتایج نشان دهنده عدم وجود تفاوت معنی دار بین سه گروه مورد مطالعه پس از گذشت هشت هفته میباشند (.)p≥۰/۰۵۰ نتیجهگیری: باتوجه به بررسی صورت گرفته میتوان عنوان کرد که میزان اثر بخشی و بهبود عملکرد در متغیرهای ۴گانه (حس عمقی، تعادل، زمان واکنش وقدرت عضلانی پایین تنه) در گروه تمرینی سنسوری موتور بیشتر از گروه تمرینی مولتی سیستم بوده است و ارائه و توسعه تمرین سنسوری موتور در جامعه زنان سالمند جوان به عنوان روش تمرینی متناسب برای بهبود و ارتقا مولفههای موثر بر تعادل، بهبود عملکرد و سلامت فیزیکی در این افراد مناسب میباشد. همچنین بهرهمندی از تمرین مولتی سیستم برای افزایش سطوح قدرت و بهواسطه آن بهبود و کاهش خطر سقوط سالمندان، پیشنهاد میشود