فرزاد ناظم

مقدمه: در حوزه علوم ورزشی برای بیان کمی توان هوازی از شاخص حداکثر اکسیژن مصرفی (VO2max ) استفاده می شود. متخصصان علوم ورزشی استفاده از معادلات رگرسیونی را جهت برآورد VO2max توصیه می کنند. در این میان، معادلات رگرسیونی شاخص ضربان قلب (HRindex ) یکی از روش های رایج جهت برآورد VO2max در میادین ورزشی است. در جمعیت دانش آموزان کودک سالم ایرانی تا کنون پژوهشی راجع به کارایی معادلات HRindex انجام نشده است. بنابراین، هدف پژوهش حاضر ارزیابی اعتبار معادلات مبتنی بر شاخص ضربان قلب در برآورد توان هوازی پسران سالم می باشد. روش: در پژوهش حاضر مقطعی حاضر 192 پسر سالم 8 تا 12 ساله ساکن شهر همدان به صورت داوطلبانه شرکت کردند. میانگین سن آزمودنی ها 48/1±20/10 سال، شاخص جرم بدن 30/3±03/18 کیلوگرم بر متر مربع و VO2max نسبی برابر با 37/5±78/40 میلی لیتر بر کیلوگرم در دقیقه بود. در ابتدا متغیرهای ترکیب بدن به روش استاندارد اندازه گیری شد. در ادامه ضربان قلب استراحت آزمودنی ها پس 10 دقیقه استراحت بر روی مبل راحتی در حالت نشسته اندازه گیری شد. به منظور اندازه گیری ضربان قلب بیشینه و VO2max آزمودنی ها (روش معیار) از آزمون ورزشی بروس تعدیل شده بر روی تردمیل مجهز به دستگاه تحلیل گازهای تنفسی استفاده شد. در پایان VO2max آزمودنی ها به وسیله معادلات HRindex برآورد شد. برای ارزیابی اعتبار معادلات HRindex از ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t همبسته و توافق بلاند - آلتمن استفاده شد. یافته ها: همبستگی ضعیف میان VO2max حاصل از معادلات برآوردی شاخص ضربان قلب با روش معیار وجود داشت (01/0 >p، 297/0 = R). همچنین، اختلاف معنی‌دار بین VO2max حاصل از معادلات شاخص ضربان قلب با روش معیار مشاهده شد(ml/kg/min 6/7- و5/4- = میانگین اختلاف) (01/0 >p). نمودار بلاند - آلتمن نیز حاکی از توافق ضعیف در VO2max حاصل از معادلات شاخص ضربان قلب با روش معیار بود. نتیجه‌گیری: معادلات منتخب برآورد شاخص ضربان قلب "ویکس" و "آث" منجر به کم تخمینی معنادار VO2max پسران کودک به ترتیب معادل 61/18 و 21/11 درصد منجر شد .طراحی معادله بومی جدید VO2max مبتنی بر شاخص ضربان قلب برای جمعیت پسران قابل تامل خواهد بود.