به دلیل شهرنشینی و صنعتی شدن، فلزات سنگین به یک آلاینده زیست محیطی رایج در اغلب مناطق جهان تبدیل شده اند. مطالعات کروموزومی، یکی از ابزارهای مهم برای برآورد اثرات مضر احتمالی این فلزات بر ژنوم موجودات زنده میباشد. پژوهش حاضر به منظور تجزیه و تحلیل اثرات ژنوتوکسیک فلز سرب ) Pb ( بر مریستم انتهایی ریشچههای پیاز ) Allium cepa L. ( انجام شد. بذرهای پیاز تهیه و قبل از اعمال تیمار تنش فلزی، با سالیسیلیک اسید ) SA ( و نانوذره سیلیکون ) Si ( تیمار شدند؛ سپس در معرض تیمار با غلظتهای مختلف سرب قرار گرفتند. پس از اعمال تیمار، برخی از شاخص های رشد و ویژگیهای کاریوتیپی در گروههای شاهد و تحت تیمار مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که تنش سرب منجر به کاهش رشد ریشچهها، کاهش شاخص میتوزی ) MI ( و افزایش انحرافات کروموزومی میشود. بین شاخص میتوزی و طول ریشچه، همبستگی مثبت و بین انحرافات کروموزومی با شاخص میتوزی و طول ریشچه، همبستگی منفی مشاهده شد. در میان این ناهنجاری ها، C-mitosis )کروموزمهای بزرگ شده(، پل کروموزومی و چسبندگی کروموزوم، شایع ترین انحرافات مورد مشاهده بودند. علاوه بر این، مشاهده شد که پرایمینگ بذر با اسیدسالیسیلیک و نانوذره سیلیکون، طول ریشچه و MI را در گیاهان تحت تیمار با سرب بهبود بخشید. همچنین کاهش ناهنجاریهای کروموزومی در مقایسه با گروه تحت تنش فلز با سرب، به تنهایی مشاهده گردید. در مقایسه عملکرد نانوذره سلیکون با سالیسیلیک اسید، می توان نتیجه گرفت که اثرات ضد تنشی نانوذره از سالیسیلیک اسید بیشتر است.
