فرامرز فرشته صنیعی

تغییر شکل پلاستیک شدید از جمله روشهای شکلدهی فلزات به منظور بهبود خواص مکانیکی به شمار میآید. فرآیند فشار کنگرهای مقید به عنوان یکی از روشهای تغییر شکل پلاستیک شدید ورقی، طی سالهای اخیر مورد توجه محققین قرار گرفته است. در پژوهش حاضر، فرآیند فشار کنگرهای مقید در دمای بالا طی سه سیکل بر روی آلیاژ آلومینیم 2024 و منیزیم صورت گرفت. با استفاده از میکروسکوپ نوری، میکروسکوپ الکترونی روبشی و انتشار اشعه ایکس، ریزساختار نمونههای AZ91D مختلف مورد مطالعه قرار گرفت، و به بحث و مقایسه میانگین ابعاد دانهها، توسعه و ریختشناسی رسوبات و فازهای ثانویه و همچنین جهتگیری ترجیحی دانهها از طریق آزمون بافت کریستالوگرافی پرداخته شد. خواص مکانیکی نمونههای گوناگون هر دو آلیاژ نظیر استحکام کششی نهایی، استحکام تسلیم، درصد ازدیاد طول، سختی ویکرز، ضرایب ناهمسانگردی، چقرمگی شکست و نرخ رشد ترک خستگی نیز اندازهگیری شدند. نتایج این پژوهش نشان داد که نمونههای تولید شده طی سیکل اول فرآیند فشار کنگرهای مقید، در هر دو آلیاژ، کمترین میانگین ابعاد دانهها را نسبت به سایر نمونهها داشتند. در آلیاژ آلومینیم 2024 ، به ترتیب 21 و 65 %، به % ،% استحکام تسلیم، استحکام کششی نهایی و سختی ویکرز میانگین نسبت به نمونه بازپخت شده، با افزایش 45 نیز بعد از انجام یک سیکل، به AZ91D 128 ویکرز رسیدند. در آلیاژ منیزیم / 225 مگاپاسکال و 9 / 112 مگاپاسکال، 0 / ترتیب به 2 261/ 166 مگاپاسکال، 1 / ترتیب استحکام تسلیم، استحکام کششی نهایی و سختی ویکرز میانگین نمونه سیکل اول به ترتیب به 7 41 ، برای نمونه تولید شده طی سیکل سوم این فرآیند، / 86 ویکرز رسیدند. دست یافتن به درصد ازدیاد طول % 0 / مگاپاسکال و 3 از جمله دستاوردهای مهم این AZ91D 36 برای نمونه سیکل اول آلیاژ منیزیم / برای آلیاژ آلومینیم 2024 و درصد ازدیاد طول % 1 پژوهش است. همچنین این تحقیق نشان داد که نمونه سیکل اول در هر دو آلیاژ، در عین دارا بودن ضریب ناهمسانگردی قائم بالا، ضریب ناهمسانگردی صفحهای پایینی دارند. این موضوع استفاده از ورق تولید شده طی سیکل اول فرآیند فشار کنگرهای مقید دما بالا را برای استفاده در فرآیندهای شکلدهی فلزات ثانویه مناسب میسازد. بیشترین چقرمگی شکست در آلیاژ آلومینیم 2024 MPa m نیز متعلق به نمونه سیکل اول با مقدار AZ91D 25/07 و در آلیاژ منیزیم MPa m مر