فرشاد دشتی

موسیر ((Allium hirtifolium گیاهی چند ساله از خانواده آلیاسه است که در ارتفاعات بیش از 1000 متر و رویشگاه های طبیعی رشد می کند. خواص دارویی، خوراکی و صنعتی این گیاه باعث شده که به صورت بی رویه و شدید مورد بهره برداری قرارگیرد، به طوری که هر ساله مقدار زیادی موسیر از رویشگاه های طبیعی برداشت می شود. اولین قدم در جلوگیری از فرسایش ژنتیکی و از بین رفتن این گیاه ارزشمند، تلاش برای اهلی سازی وکشت و کار آن است. در تحقیق حاضر به منظور دستیابی به سطح کودی بهینه ، اثر مقادیر 50، 100 و150 کیلوگرم پتاسیم در هکتار به صورت کود سولفات پتاسیم (46 درصد پتاسیم) و مقادیر 40 ، 80 ، 120 و 160 کیلوگرم فسفر در هکتار به صورت کود سوپر فسفات تریپل(48 درصد فسفر) روی عملکرد و شاخص های رشد و از جمله میزان جذب عناصر در سوخ و برگ و برخی صفات کیفی شامل تندی و ماده خشک موسیردر مزرعه تحقیقاتی و آزمایشگاه های گروه باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان مورد بررسی قرار گرفت. پیازچه های 2/0± 6 گرمی موسیر در اواسط آبان ماه کشت شدند. نتایج این بررسی نشان داد، با افزایش مقدار مصرف کود سولفات پتاسیم غلظت نیتروژن ، فسفر ، پتاسیم و مس در برگ و سوخ و غلظت آهن در برگ و غلظت روی و منگنز در سوخ افزایش یافت. با افزایش مقدار مصرف کود سوپر فسفات تریپل غلظت فسفر در برگ و سوخ افزایش پیدا کرد و اختلاف معنی داری در سایر عناصر مشاهده نشد. بیشترین غلظت کلروفیل a و کل در سطح 160 و 150 فسفر و پتاسیم بدست آمد که به ترتیب برابر با 53/3 و 25/4 میکروگرم بر میلی-لیتر بود. بیشترین طول برگ در دو دوره اندازه گیری در سطوح 160 و 150 فسفر و پتاسیم بدست آمد و فسفر و پتاسیم تأثیر معنی داری بر تعداد برگ نداشت. بیشترین میزان عملکرد درجه 1 (694 کیلوگرم) در سطح فسفر 160 و پتاسیم 150 بدست آمد که از تیمار 40 و 50 فسفر و پتاسیم 265 درصد بیشتر بود. بیشترین عملکرد درجه 2 (1006 کیلوگرم) در سطح 40 و 50 فسفر و پتاسیم بدست آمد که از تیمار 160 و 100 کیلوگرم فسفر و پتاسیم 145 درصد بیشتر بود. بالاترین عملکرد کل (2058 کیلوگرم) در سطح 160 و 150 فسفر و پتاسیم حاصل شد که از سطح 40 و 50 فسفرو پتاسیم 158 درصد بیشتر بود. بیشترین وزن تک بوته (38/39 گرم)، تعداد سیرچه ها (24/2) و وزن سیرچه ها (46/3 گرم) درسطج 160 و 150 فسفر و پتاسیم بدست آمد. بیشترین