فرشاد دشتی

موسیر ((Allium hirtifolium گیاهی چند ساله از خانواده آلیاسه است که در رویشگاه های مرتفع و طبیعی رشد می کند. خواص دارویی، خوراکی و صنعتی این گیاه باعث شده که به صورت بی رویه و شدید مورد بهره برداری قرارگیرد، به طوری که هر ساله مقدار زیادی موسیر از رویشگاه های طبیعی استحصال می شود.اولین قدم در راه جلوگیری از فرسایش ژنتیکی و از بین رفتن این گیاه ارزشمند تلاش برای اهلی سازی وکشت و کار آن است. لذا در تحقیق حاضر به منظور دستیابی به منبع و سطح کودی بهینه که علاوه بر عملکرد و تندی مناسب مشکلی از نظر تجمع نیترات نداشته باشد، اثر مقادیر 0، 50، 100، 150،200 و 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به صورت کود اوره (46 درصد نیتروژن) و سولفات آمونیوم (21درصد نیتروژن) روی عملکرد و شاخص های رشد و برخی صفات کیفی از جمله میزان جذب عناصر، تندی وتجمع نیترات موسیردر مزرعه تحقیقاتی و آزمایشگاه های گروه باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا و مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان مورد بررسی قرار گرفت. پیازچه های چند گرمی موسیر در آبان ماه کشت شدند. نتایج این بررسی نشان داد، با افزایش مقدار مصرف کود های سولفات آمونیوم و اوره میانگین طول و عرض برگ ، تعداد و طول بلندترین برگ ، قطر ساقه مجازی، وزن تر و خشک اندام هوایی افزایش ، تعداد و وزن سیرچه ها کاهش یافت. بیشترین قطر و وزن سوخ مرکزی در سطح 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار کود سولفات آمونیوم بدون اختلاف معنی دار با سطح 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار کود اوره به دست آمد که در هر دو 131 درصد بیشتر از شاهد بود. میزان ازت کل، فسفر، پتاسیم، منیزیم، منگنز و روی با افزایش مصرف کود های نیتروژنی افزایش و میزان مس کاهش یافت.بیشترین میزان عملکرد کل (54/7959 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد قابل فروش (91/7733 کیلوگرم در هکتار) در تیمار 250 کیلوگرم در هکتار کود سولفات آمونیوم به دست آمد که در مورد عملکرد کل 246 درصد ودر مورد عملکرد قابل فروش 383 درصد بیشتر از شاهد بود و کمترین میزان عملکرد (26/2296 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد قابل فروش ( 01/1599 کیلوگرم در هکتار) در تیمار شاهد مشاهده گردید.بیشترین بیوماس کل از کاربرد 250 کیلوگرم در هکتار کود به صورت سولفات آمونیوم به دست آمد که 100 درصد بیشتر از شاهد بود. بیشترین میزان تجمع نیترات در کاربرد با کود اوره مشاهده شد، به