فرشاد دشتی

کشت و اهلی سازی گونه های دارویی وحشی می تواند راهی برای جلوگیری از انقراض این گیاهان با ارزش و همچنین حفظ و استفاده از ذخایر ژنتیکی باشد. در این راستا در تحقیق حاضر کشت دو گونه دارویی والک تحت تیمار سطوح مختلف کود نیتروژن مورد بررسی قرار گرفت. سوخ های گونه Allium alamutense از منطقه الموت قزوین و گونه Allium materculae از منطقه سلطان آباد ملایر در خرداد ماه جمع آوری شدند. سوخ ها در اوایل آبان ماه در بسترهای گلخانه ی گروه علوم باغبانی دانشگاه بوعلی سینا کاشته شدند. قبل از کشت فسفر و پتاسم خالص به ترتیب به میزان 50 و 100 کیلوگرم در هکتار بصورت کود سوپر فسفات و سولفات پتاسیم استفاده شد. تیمار کودی شامل 4 سطح 0، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص بصورت کود اوره بود. نتایج نشان داد با افزایش مقدار نیتروژن طول، عرض و تعداد برگ، قطر و وزن سوخ، طول ساقه گلدهنده، زمان گلدهی، درصد ماده خشک، عملکرد ، فنول کل و میزان نیتروژن، فسفر، پتاسیم، منیزیم، مس، منگنز، آهن و روی افزایش معنی داری پیدا کردند. میزان تجمع نیترات، درصد ماده خشک، فنول کل و عملکرد برگ تازه والک در تیمار 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن بالاترین مقدار را داشت و نسبت به شاهد به ترتیب 04/37، 20/47، 88/14 و 77/42 درصد افزایش نشان داد. گونه A.materculae نسبت به گونه A.alamutense دارای تعداد، طول و عرض برگ ،قطر و وزن سوخ بیشتری بود. بین این دو گونه عملکرد، درصد ماده خشک، تجمع نیترات و میزان عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، منیزیم، منگنز و روی با هم تفاوت معنی دار داشتند که بالاترین مقدار مربوط به گونه ی A.materculae بود. A.materculae واکنش مناسب تری نسبت به کشت در مزرعه با کاربرد سطح نیتروژن 100 کیلوگرم در هکتار نشان داد و رشد و عملکرد بالاتری داشت.