این آزمایش با هدف تشخیص هم گروه های گل ده سیر ) Allium sativum L. ( و تعیین ارتباط صفات مورفولوژیکی با صفت گل دهی با استفاده از روش های آماری تجزیه واریانس، مقایسه میانگین ها، ضرایب همبستگی، تجزیه عامل، رگرسیون گام به گام، تجزیه مسیر و تجزیه خوشه انجام شد. در این پژوهش صفات گل دهی، تعداد، طول و عرض برگ، موقعیت طویل ترین برگ، طول و قطر ساقه مجازی، وزن سوخ و سیرچه، تعداد سیرچه در سوخ، درصد ماده خشک سیرچه و عملکرد در 93 هم گروه سیر ایرانی بررسی شد. نتایج تجزیه واریانس آزمایش بیانگر تفاوت معنا دار بین کلون ها در تمامی صفات ارزیابی شده بود. آزمون ضرایب همبستگی، وجود همبستگی منفی معنا دار بین صفت گل دهی با صفات تعداد، طول و عرض برگ، موقعیت طویل ترین برگ، قطر ساقه مجازی، وزن سوخ و سیرچه، تعداد سیرچه در سوخ و عملکرد، و همبستگی مثبت معنا دار با صفات طول ساقه مجازی و درصد ماده خشک سیرچه را نشان داد. آزمون تجزیه به عامل ها نشان داد که در عامل اول، بیشترین ضرایب مثبت مربوط به صفات تعداد و عرض برگ، قطر ساقه مجازی، وزن سوخ و عملکرد و در عامل دوم بیشترین ضرایب مثبت مربوط به صفات طول برگ، طول ساقه مجازی و وزن سیرچه بود. تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد که صفات تعداد برگ در بوته، طول ساقه مجازی و طول برگ بیشترین همبستگی را با گل دهی داشتند. آزمون تجزیه علیت )مسیر( نیز نشان داد که صفات تعداد برگ در بوته و طول برگ بیشترین تأثیر منفی مستقیم و صفت طول ساقه مجازی بیشترین تأثیر مثبت مستقیم را بر گل دهی داشتند. بر اساس تجزیه کلاستر صفات، کل هم گروه های سیر به دو زیر خوشه گل ده و غیرگل ده تفکیک شدند. نتایج این پژوهش نشان داد صفات مورفولوژیکی مؤثر بر گل دهی به ویژه طول کمتر برگ، طول ساقه مجازی بیشتر و تعداد کمتر برگ در بوته، می توانند به منزله نشانگرهای مورفولوژیکی در برنامه های به نژادی و تولید بذر سیر استفاده شوند. واژههای کلیدی: تجزیه عامل، تجزیه علیت، تجزیه کلاستر، رگرسیون گام به گام، ضرایب همبستگی.
