دوستمراد ظفری

سطح وسیعی از زمین های مناطق غربی ایران تحت کشت درختان میوه هسته دار می باشد. یکی از مهمترین بیمارگرهای قارچی درختان هسته دار Wilsonomyces carpophilus است که در سال های پرباران خسارت زیادی به اندام های هوایی درختان هسته دار وارد می نماید و به شدت از کیفیت محصول می کاهد.طی سال های 1397 و 1398 نمونه برداری از باغات هسته دار مناطق مختلف غرب ایران صورت گرفت و در مجموع 35 جدایه از عامل لکه غربالی درختان میوه هسته دار جدا و برای مطالعه بیشتر مورد استفاده قرار گرفتند. شناسایی بیمارگر لکه غربالی براساس ویژگی های مورفولوژیکی شامل ریخت-شناختی پرگنه و خصوصیات میکروسکوپی و ویژگی های مولکولی شامل توالی نواحی ITS1، ITS2 و ژن 5.8s ریبوزمی صورت گرفت. علاوه بر جدایه های W. carpophilus چند جدایه قارچی دیگر از بافت های آلوده، همراه عامل لکه غربالی جداسازی گردیدند. این جدایه های قارچی نیز براساس ویژگی های مورفولوژیکی شامل ریخت شناختی پرگنه و خصوصیات میکروسکوپی و ویژگی های مولکولی شناسایی شدند. گونه های Endoconidioma populi جدا شده از جوانه ی درخت گیلاس، Epicoccum nigrum از برگ درخت آلبالو، Trichothecium roseum از برگ درخت گیلاس و Leptosphaerulina sp. از برگ درخت زردآلو مورد شناسایی قرار گرفتند. از بین قارچ های جداشده همراه با W. carpophilus از سه جدایه قارچی که عملا میکوفلور درختان میوه هسته دار بودند برای بررسی کنترل بیولوژیک روی قارچ عامل لکه غربالی به روش کشت دوطرفه مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج کنترل بیولوژیک نشان داد که Trichothecium roseum با 61/47 درصد و جدایه 74 Chaetomium sp. با 25/22 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین بازدارندگی از رشد عامل لکه غربالی را داشتند. در بررسی تنوع ژنتیکی از مارکر مولکولی rep-PCR با آغازگرهای ERIC و BOX استفاده گردید. آنالیز ترکیبی دو آغازگر جدایه ها را در سطح تشابه 41 درصد به 6 گروه تقسیم نمود. این آغازگرها قادر به تفکیک جدایه ها براساس میزبان و محل جغرافیایی جداسازی آنها از درختان میوه هسته دار نشد.