دوستمراد ظفری

بیماری پوسیدگی ریشه و طوقه چغندرقند ناشی از Rhizoctonia solani یکی از بیماری های مهم چغندرقند است که خسارت های اقتصادی زیادی به تولیدکنندگان این محصول وارد می کند. این بیماری در تمام مناطق تولید چغندرقند در جهان وجود دارد و در سال های اخیر به صورت یک بیماری مهم در ارقام حساس در مناطق چغندرکاری ایران و بخصوص شهرستان نهاوند درآمده است. قارچ کش های موجود برای کنترل کامل بیماری مؤثر نبوده اند. از طرفی تأثیرات بیوکنترلی گونه های تریکودرما روی بسیاری از عوامل بیماری زای قارچی به اثبات رسیده است. بر همین اساس در این تحقیق، توانایی بیوکنترلی 8 گونه تریکودرما شامل:Tricodermaharzianum ،T.viridae،T.arundinaceum،T.orientalis،T.koningii،T.atroviridae،T.asprellum و T.citrinoviridae جهت کنترل Rhizoctonia solani در شرایط درون شیشه ای و گلخانه موردبررسی قرار گرفت. قدرت آنتاگونیستی گونه های تریکودرما در سه آزمایش کشت متقابل، تولید ترکیبات فرار خارج سلولی و ترشحات خارج سلولی روی محیط PDA بررسی شد و مشخص شد کلیه گونه های مورداستفاده در این تحقیق می توانند پس از متوقف کردن رشد مسلیومی R.solani کلنی آن را به طور کامل کلنیزه و بر روی آن اسپورزایی کنند. از بین 8 گونه تریکودرما مورد آزمایش دو گونه Tricoderma harzianum و Tricoderma viridae در آزمون کشت متقابل،T.harzianum و T.orientalis در آزمون ترکیبات فرار خارج سلولی و T.orientalis و T.viridae در آزمون ترشحات خارج سلولی بیشترین تأثیر بازدارندگی از رشد قارچ بیماری زا را نشان دادند. بااین حال بیشترین درصد کنترل بیماری در گلخانه توسط جدایه T.harzianum با 35.56 درصد به دست آمد.در آزمایش های گلخانه ای مشخص شد، تیمار خاک با عوامل آنتاگونیست تأثیر بالایی بر کنترل مرگ ومیر بوته های چغندرقند در مقایسه با شاهد آلوده دارد و از این نظر بین جدایه ها تفاوت معنی دار وجود داشت.