دوستمراد ظفری

امروزه برای مهار رشد و جلوگیری از گسترش علفهای هرزی، کنترل زیستی به ویژه توسط قارچ های پاتوژن اختصاصی مورد توجه همگان قرار گرفته است. برخی از این قارچها قادر به تولید فیتوتوکسین های شناخته شده ای هستند که نقش به سزائی در بیماریزایی دارند. در این تحقیق قارچ های پاتوژن برخی علف های هرز مهم منطقه غرب ایران طی سالهای 1388 تا 1395 از مزارع، باغات و رویشگاه های طبیعی جمع آوری شدند. پس از بررسی های ریخت شناسی و آنالیز فیلوژنتیکی نواحی ITS و بخشی از زیرواحد بزرگ ریبوزومی (LSU) از ژن Rdna، ژن بتاتوبولین(tub2) و tef1-alpha مورد شناسایی قرار گرفتند. از مجموع 235 جدایه قارچی به دست آمده از علف های هرز، 14 گونه شامل Phoma crystallifera و Didymella macrostoma از Convolvulus arvensis (پیچک صحرائی)، Ascochyta pisi، Neodidymelliopsis sp. و Allophoma zantedeschiae از Papaver dubium (شقایق هرز)، Coniolariella gamsii، Didymella glomerata وNeoascochyta europaea از Centaurea depressa (گل گندم)، Microsphaeropsis olivacea از Alhagi maurorum (خارشتر)، Phoma herbarum از Glycyrrhiza glabra (شیرین بیان) و Anchusa italica (گاوزبان بدل)، Ascochyta medicaginicola var. medicaginicola از Traxacum officinale (گل قاصد وحشی) و Zymoseptoria brevis از Silene conoidea(کوزه قلیانی)، Alternaria tellustris از Vicia villosa (ماشک گل خوشه ای) و Cladosporium herbarum از Plantago lanceolata(کاردی برگ)، جداسازی و شناسایی شدند. گونه های P. crystallifera، D. macrostoma، Neodidymelliopsis sp.، A. zantedeschiae، N. europaea، M. olivacea برای نخستین بار از فلور قارچی ایران گزارش میشوند. آزمون بیماریزایی به منظور انتخاب جدایه های توانمند در ایجاد بیماری در شرایط آزمایشگاه و سپس گلخانه انجام شد. تمامی گونه های جدا شده در این تحقیق به استثنای A. zantedeschiae روی شقایق هرز، D. glomerata و N. europaea روی گل گندم، P. herbarum روی گاوزبان بدل و A. medicaginicola var. medicaginicola روی گل قاصد وحشی دارای توان بیماریزائی قابل توجهی روی میزبان های خود بودند. برای بررسی خاصیت فیتوتوکسینی و شناسایی متابولیتهای فیتوتوکسینی، سه جدایه ی P. crystallifera P6، Ascochyta pisi 94i-229 و Coniolariella gamsii As94 مورد ارزیابی قرار گرف