دوستمراد ظفری

نماتدهای انگل گیاهی از عوامل مهم کاهش عملکرد و بروز خسارت در محصولات کشاورزی محسوب می شوند. نماتد سیست طلایی سیب زمینی Globodera rostochiensis به عنوان مخرب ترین و خسارت زاترین نماتد بیماریزای این محصول در دنیا محسوب می گردد. تا چند سال اخیر، کاربرد سموم شیمیایی یکی از روش های قابل اطمینان در مدیریت این بیماری بوده است. در بسیاری از کشورها استفاده از نماتدکش های شیمیایی به دلایل مختلفی از قبیل اثرات مخرب آنها روی انسان و محیط زیست، کاهش نسبت کربن به نیتروژن در خاک ، ماندگاری در خاک و در نتیجه آلودگی آبهای زیرزمینی و قیمت بالای بیشتر نماتدکش های مؤثر ممنوع شده است. از آنجایی که کیتین ترکیب غالب دیواره تخم نمکاندها از جمله نماتدهای سیستی می باشد و کیتینازها به عنوان آنزیم های تجزیه کننده کیتین در دامنه وسیعی از موجودات از جمله قارچها وجود دارند، از این نظر قارچهای آنتاگونیست و نقش آنها در کنترل بیولوژیک نماتدها از جمله نماتدهای سیستی بسیار حائز اهمیت میباشد. در این پژوهش تلاش شده پتانسیل تولید آنزیم کیتیناز در قارچهای آنتاگونیست جهت کنترل نماتد سیست طلایی سیب زمینی در استان همدان مورد بررسی قرار گیرد. در این پژوهش 154 جدایه مختلف قارچی از نماتد سیست طلایی سیبزمینی در استان همدان جداسازی و خالص سازی شد. که بر اساس ویژگی های مورفولوژی در 13 جنس قارچی شامل (Alternaria، Aspergillus، Beauveria،Candida ، Chaetomium، Cylindrocarpon، Fusarium، Humicola، Lecanicillium، Paecilomyces، Plectosphaerella، Trichoderma و Ulocladium) قرار گرفتند. به منظور بررسی توانایی بیوکنترلی این جدایه ها توانایی تولید آنزیم کیتیناز آنها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتیجه بررسی نشان دادد که همه جدایه ها توانایی تولید این آنزیم را داشتند و از بین آنها 34 جدایه بر اساس روش اسپکتروفتومتری دارای بیشترین مقدار تولید آنزیم بودند. این 34 جدایه براساس بررسی های مورفولوژیکی و تعیین توالی نواحی ITS1، ITS2 و ژن 5.8S از DNA ریبوزومی آنها در حد گونه شناسایی شدند که شامل گونه های 6(Candida parasilosis)، 8 (Fusarium equiseti)، 11 (Plectosphaerella sp.)، 12 (F. oxysporium )، 14 (F. solani)، 18 (F. solani)، 19 (C. parasilosis)، 27 (Alternaria alternata)، 30 (A. alternata)، 40 (P. cucumerina)، 49 (Cylindrocarpon olidum)،