دوستمراد ظفری

فلزات سنگین به واسطه ی سمیت بالا، عدم تجزیه و اثرات مخرب برای انسان ها و گیاهان، یکی از مهم ترین آلاینده های محیط زیست می باشند. روش های فیزیکی-شیمیایی بسیاری جهت کاهش فلزات سنگین از خاک وجود دارد، که به دلیل عدم کارایی در غلظت های پایین تر از mg/L-1100 و هزینه های بالا، کاربرد چندانی ندارند. روش های بیولوژیکی حذف فلزات-سنگین، مانند جذب زیستی، به واسطه ی کارایی در آلودگی های کم تر از mg/L-1100 و کم هزینه بودن به یک جایگزین مناسب برای روش های فیزیکی-شیمیایی تبدیل شده است. قارچ ها، جلبک ها، باکتری ها و گیاهان از جمله موجودات زنده ای هستند که در روش جذب زیستی کاربرد دارند. قارچ های شاخه هایAscomycota و Basidiomycota در جذب زیستی اهمیت بالایی دارند. در این بین زیرشاخه یPezizomtcotina که دربرگیرنده ی جنس هایTrichoderma، Fusarium، Aspergillus و Penicillium (کارآمدترین جنس های قارچی در جذب زیستی فلزات سنگین) می باشد، اهمیت بالایی دارد. جداسازی و شناسایی قارچ های با تحمل و جذب بالا نسبت به فلزات سنگین، جهت کاهش این آلاینده های خطرناک، حائز اهمیت می باشد. در این بررسی جهت جداسازی جدایه های قارچی با توانایی جذب و تحمل بالا به فلزات سنگین، از خاک های آلوده به فاضلاب ها در استان همدان و اصفهان در تابستان 1392 و 1393 نمونه برداری به عمل آمد. در مجموع 198 جدایه ی قارچی در غالب بیش از 15 جنس جداسازی شد که در این میان به ترتیب جنس هایAspergillus با 54 جدایه، Fusarium با 45 جدایه، Penicillium با 24 جدایه،Phoma با نه جدایه، Trichoderma با هشت جدایه و Alternaria با هشت جدایه بیشترین فروانی را در بین جنس های قارچی جدا شده داشتند. از چهار جنس غالب جداسازی شده جهت شناسایی مورفولوژیکی، مولکولی، بررسی میزان تحمل و جذب فلزات سنگین استفاده شد. بر اساس ویژگی های مورفولوژیکی 18 گونه در غالب سه گونه متعلق به جنس Trichoderma که شامل T. brevicompactum, T. harzianum و T. arundinaceum، هفت گونه متعلق به جنس Fusarium که شامل F. proliferatum، F. solani، F. oxysporum، F. anthophilum، F. equiseti، F. culmorumو F. verticillioides، شش گونه متعلق به جنس Aspergillus که شامل A. calidoustus، A. terreus، A. fumigatus، A. tubingensis، A. pseudoelegans و A. sydowiiودو گونه متعلق به جنس Penicillium، شامل P. crus