دوستمراد ظفری

منابع طبیعی هر کشور سرمایه ای ملی به حساب می آید که به نسل حاضر و آینده تعلق دارد. رشد و توسعه اقتصادی کشور خصوصا بخش کشاورزی به منابع طبیعی تجدید شونده مانند جنگل ها، آب، زمین و مراتع متکی است. درختان سایه دار در جنگل ها و فضای سبز نقش بسیار مهم و تعیین کننده ای در حفظ آب و خاک، تلطیف هوا و سلامت و رفاه انسان دارند. قارچ ها از عوامل مهمی هستند که سبب کاهش کمیت و کیفیت این درختان می شوند و با توجه به خسارتی که روی درختان سایه دار ایجاد می کنند کنترل خسارت ناشی از آن ها اهمیت پیدا می-کند. در این بررسی به منظور جمع آوری قارچ های مرتبط با درختان سایه دار در بهار، تابستان، پاییز و زمستان 1393-1394 از مناطق مختلف دارای پوشش گیاهی درختی و فضای سبز در استان همدان از درختانی که دارای علائم بیماری در برگ و شاخه و تنه بودند، نمونه برداری صورت گرفت. از 189 نمونه پس از انتقال به آزمایشگاه و کشت روی محیط کشت های مختلف در مجموع 56 جدایه به-دست آمد. این جدایه ها بر اساس خصوصیات ریخت شناسی از قبیل رنگ پرگنه، شکل و اندزه اندام های بارده ازجمله پیکنیدیوم ، آسروول و آسکوکارپ؛ شکل و اندازه کنیدیوم ها، سلول های کنیدیوم زا، کنیدیوفورها، آسک ها و آسکوسپورها مورد شناسایی قرار گرفتند. بر این اساس در مجموع 10 گونه قارچی شناسایی شد که در بین آ ن ها سه گونه شامل: Venturia populina (Ana: Pollaccia elegans) ، Boeremia exigua (Tel: Didymella bryoniae) و ( Ana: Nodulisporium sp. ) Biscogniauxia mediterranea به صورت هلئومورف، یک گونه شامل: Diatrypella quercina به صورت تلئومورف و شش گونه شامل: Chaetopyrena penicillata، Phaeoacremonium parasiticum، Stagonosporopsis helianthi، Fusicladium fraxini، Marssonina kriegeriana. و Cladosporium subinflatum به صورت آنامورف بودند. برای بررسی صحت شناسایی های انجام شده بر اساس ویژگی های ریخت شناسی، توالی نواحی ITS و توالی β-tubulin در شش گونه مختلف تعیین شد. از بین گونه های شناسایی شده، گونه های Cladosporium subinflatum روی تبریزی، Boeremia exigua روی سپیدار، Chaetopyrena penicillata روی سپیدار و زبان گنجشک، Phaeoacremonium parasiticum روی زبان گنجشک، Stagonosporopsis helianthi روی زبان گنجشک و سنجد برای اولین بار روی این میزبان ها در دنیا گزارش می شوند، همچنین Cl