دوستمراد ظفری

سیب Malus pumila Mill. از نظر اقتصادی به عنوان یک محصول عمده ی کشاورزی در جهان شناخته می شود. در ایران نیز یکی از محصولات باغی مهم بوده و تولیدات آن صرف مصارف داخلی و صادرات می شود. استان همدان با تولید 70 هزار تن سیب در سال رتبه ی دهم در تولید این محصول در کشور را داراست. از عوامل محدود کننده ی تولید سیب، بیماری های این محصول می باشد که از این جمله عوامل ایجاد شانکر می باشند که باعث ضعف و زوال درختان سیب می شوند. در تحقیق حاضر به منظور بررسی و شناسایی عوامل قارچی ایجاد کننده شانکر در درختان سیب همدان طی سال های 1392 و 1393، از باغات و مناطق سیب کاری استان به طور تصادفی نمونه هایواجد شانکر جمع آوری گردید. این نمونه ها با روش های معمول آزمایشگاهی، ضدعفونی و کشت شدند. در مجموع 162 جدایه قارچی از این نمونه ها جداسازی و خالص سازی شد. به منظور بررسی توان این جدایه ها در ایجاد بیماری، آزمون بیماری زایی به روش شاخه های بریده ی درخت سیب در طرح کاملا تصادفی و با سه تکرار برای هر تیمار انجام شد. 48 جدایه با ایجاد علایم در روی شاخه ها به عنوان بیمارگر شناخته شده و از بین آنها بر اساس مشاهدات مورفولوژیکی، 8 جدایه به عنوان نماینده برای شناسایی های بعدی انتخاب شدند. بر اساس مطالعات مورفولوژیک از قبیل، رنگ پرگنه، شکل و اندازه ی اندام های باردهی، شکل و اندازه ی کنیدیوم ها، سلول های کنیدیوم زا و کنیدیوفورها پنج گونه از جنس-هایCytospora، Dendrothyrium و Phaeoacremonium و نیز دو جدایه از یک تاکسون توصیف نشده به دست آمد. به منظور تایید مطالعات مورفولوژیک، شناسایی های مولکولی توسط توالی یابینواحی ITS1,5.8S,ITS2 و ژن کد کننده ی–tubulinβ انجام شد. نهایتا گونه-هایC. Cincta، C. schulzeri و C. chrysosperma از جنس Cytosporaو گونه یDendrothyrium variisporum توسط آنالیز های مولکولی شناسایی و تایید شدند. همچنین نتایج مطالعات مولکولی در مورد دو جدایه یA32 و Fs22، نزدیکی این جدایه ها به تیره-یDidymellaceae را نشان داد. گونه یPhaeoacremonium sp. نیز صرفا توسط مطالعات مورفولوژیکی شناسایی شد. این اولین گزارش از گونه هایC. cincta و C. schulzeri و همچنین گونه یPhaeoacremonium sp. از درختان سیب استان همدان می باشد. همچنین اولین گزارش از Dendrothyrium variisporum از ایران و جهان به عنوان عامل شانکر درختا