دوستمراد ظفری

سابقه و هدف: گندم مکررا توسط مایکوتوکسین های تریکوتسین از جمله نیوالنول(NIV)، دی اکسی نیوالنول(DON) و مشتقات استیلی آنها از جمله 3-استیل نیوالنول(3-AcDON) و 15- استیل دی اکسی نیوالنول(15-AcDON)آلوده میشوند که این توکسین ها توسط گونه های مختلف فوزاریوم تولید میشوند این مایکوتوکسینها موجب خطراتی برای سلامتی انسان و دام از جمله مایکوتوکسیکوز، بازدارندگی سنتز پروتیندر یوکاریوتها، تحریک سریع پوست و مخاط روده، تهوع و استفراغ، زخم دهان، خونریزی، سرکوب سیستمیک سیستم ایمنی حتی سرطانهای گوارشی میشوند. با توجه به این توکسینهای مهلک در زنجیره غذایی انسانو خطرات آن برای سلامتی و بهداشت مواد غدایی، این مطالعه برای بررسی ردیابی و تعیین مقادیر توکسینهای DON، 3-AcDON و 15-AcDON در انبارهای گندم انجام گرفت. مواد و روشها: در این مطالعه 162 نمونه از انبارهای مختلف در استان گلستان جمع آوری شدو سپس نمونه ها توسط کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا(HPLC/UV) مورد آنالیز قرار گرفتند. نتایج نشان داد که 79 درصد نمونه ها همزمان با یک یا بیش از دو توکسین تریکوتسین شامل DON، 3-AcDON و 15-AcDON آلوده هستند. از 162 نمونه مورد بررسی، به ترتیب 74%،38% و 48% از نمونه ها به توکسینهای DON، 3-AcDON و 15-AcDON آلوده بوند و به ترتیب کمترین و بیشترین مقدار هر یک از این سه توکسین در نمونه ها kg-1 gµ 165.5-15.7 ، kg-1 gµ 32.4-0.2 و kg-1 gµ 55.3-0.3 بود. در کل نمونه های مورد بررسی، تنها بیشترین مقدار مایکوتوکسین ردیابی شده در توکسین DON(165.5 kg-1 gµ) مشاهده شد که این مقدار پایین تر از حداکثر میزان مجاز تعیین شده توسط اتحادیه اروپا میباشد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که هر سه توکسین DON، 3-AcDON و 15-AcDON در گندم های انبار شده وجود دارند و با توجه به آلودگی همزمان نمونه ها به چندین توکسین اقدامات لازم جهت جلوگیری از آلودگی های بیشتر و بالا رفتن سطوح مقادیر مایکوتوکسین در انبارهای گندم ضروری به نظر میرسد.