آسپرومازین یک داروی آرام‌بخش است که معمولاً در حیوانات مزرعه‌ای برای کمک به کاهش اضطراب و تنش استفاده می‌شود. همچنین، مکمل‌های حاوی ترکیبی از انواع ویتامینها و اسیدهای آمینه نیز می‌توانند علاوه‌بر حمایت از سلامت کلی حیوان، به کاهش اثرات منفی تنش کمک نمایند. مطالعات کمی در مورد استفاده از ترکیب آسپرومازین بههمراه ترکیب مولتی ویتامین و اسیدهای آمینه بر کاهش اثرات تنش القا شده هنگام انجام تلقیح مصنوعی بهروش لاپاراسکوپی در گوسفند وجود دارد. بنابراین، هدف از این پژوهش، بررسی اثر تزریق آسپرومازین بههمراه یک مکمل تجاری حاوی ترکیبی از ویتامینها و اسیدهای آمینه (مولتی‌آمینوجکت) بر بازده تولیدمثلی، تغییرات هماتولوژیکی و بیوشیمیایی خون و تنش اکسیداتیو ناشی از تلقیح مصنوعی بهروش لاپاراسکوپی در گوسفند بود. پنجاه راس میش غیر آبستن نژاد افشار با سن 3-4 سال، وزن زنده 24/5±75/57 کیلوگرم و نمره بدنی حدود 4-5/3 توسط اسفنج حاوی فلوجستون استات و هورمون eCG همزمان شدند. برای این منظور، اسفنج به‌مدت 14 روز در واژن میش‌ها قرار داده شد. در روز خارج‌سازی اسفنج به هر راس دام 500 واحد بین‌المللی eCG تزریق شد. میش‌ها هنگام خارج‌سازی اسفنج به دو گروه 25 راسی تقسیم و 54 ساعت پس از خارج‌سازی اسفنج، تحت تأثیر تنش تلقیح مصنوعی بهروش لاپاراسکوپی قرار گرفتند. به میش‌های گروه اول (شاهد) فقط سرم فیزیولوژی تزریق شد. به میش‌های گروه دوم هنگام خارج‌سازی اسفنج، 10 میلی‌لیتر مکمل مولتی‌آمینوجکت (عضلانی) تزریق شد. همچنین، هر حیوان 20 دقیقه قبل از لاپاراسکوپی علاوه‌بر مولتی آمینوجکت، 0834/0میلی‌گرم آسپرومازین به‌ازای هر کیلوگرم وزن زنده (داخل‌رگی) نیز دریافت کرد. تغییرات غلظت کوتیزول پلاسما و کینتیک آن از 20 دقیقه قبل از انجام لاپاراسکوپی تا 180 دقیقه بعد از آن اندازه‌گیری شد. تغییرات هماتولوژیکی و بیوشیمیایی و وضعیت آنتیاکسیدانی پلاسما قبل و بعد از لاپاراسکوپی در خون وداجی ارزیابی و میزان آبستنی در 45 روزگی تعیین شد. غلظت کورتیزول 20 دقیقه پس از لاپاراسکوپی به‌طور معنی‌داری نسبت به غلظت پایه افزایش یافت. متعاقب پاسخ کورتیزول، تعداد گلبول‌های سفید خونی و غلظت مالون-دی‌آلدهید پلاسما افزایش و هماتوکریت، هموگلوبین و توان آنتیاکسیدانی کل کاهش یافت، امّا غلظت پروتئین‌های پلاسما تغییر نکرد. میزان آبستنی تحت تأثیر تیمار قرار نگرفت، اما پروتئین پلاسما افزایش و آنزیم آسپارتات آمینوتراسفراز را کاهش داد. به‌طور کلی، تزریق آسپرومازین بههمراه مکمل تجاری مولتی‌آمینوجکت هنگام تلقیح مصنوعی بهروش لاپاراسکوپی تأثیری بر نتیجه باروری و بهبود وضعیت آنتیاکسیدانی پس از لاپاراسکوپی ندارد، امّا با کاهش غلظت پلاسمایی آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز، شدت آسیب بافتی را کاهش و با افزایش غلظت گلبولین پلاسما سامانه ایمنی حیوان را تقویت می-کند.
