داریوش علیپور

در گوسفند، تلقیح مصنوعی به روش لاپاراسکوپی باعث القاء تنش به حیوان می شود. در تنش های حاد، ممکن است استفاده از آرامبخش ها، الکترولیت ها و یا مکمل های حاوی اسیدهای آمینه و ویتامین اثرات نامطلوب ناشی از تنش را در شرایط مزرعه ای کاهش دهد. بنابراین هدف از این پژوهش بررسی اثر آسپرومازین بعلاوه یک مکمل حاوی اسیدهای آمینه و مولتی ویتامین در زمان لاپاراسکوپی بر پاسخ محور تنش، وضعیت آنتی اکسیدانی، برخی فراسنجه های خونی و بازده تولید مثلی بود. چرخه فحلی پنجاه راس میش ماده غیر آبستن نژاد افشار (با وزن زنده و نمره بدنی تقریبا یکسان) توسط اسفنج آغشته به 60 میلی گرم فلوجستون استات (به مدت 14 روز) و 500 واحد بین المللی هورمون eCG در زمان خارج سازی اسفنج، همزمان شد. میش ها پس از تزریق eCG به دو گروه 25 راسی تقسیم شدند. در تیمار1 (شاهد) فقط سرم فیزیولوژی به میش ها تزریق شد. در تیمار2 هر حیوان هنگام خارج سازی اسفنج و لاپاراسکوپی، 10میلی لیتر مکمل مولتی آمینوجکت دریافت کرد. همچنین در این گروه هر حیوان، 20 دقیقه قبل از لاپاراسکوپی، 0834/0 میلی گرم آسپرومازین به ازای هر کیلوگرم وزن زنده بصورت داخل-رگی دریافت نمود. همه میش ها 54 ساعت پس از تزریق eCG به روش لاپاراسکوپی تلقیح مصنوعی شدند. برای ارزیابی پاسخ محور تنش پس از لاپاراسکوپی، از هر تیمار 5 راس میش به طور تصادفی انتخاب و کینتیک کورتیزول پلاسما از طریق خونگیری های سریالی اندازه گیری و تغییر فراسنجه های متابولیکی و هماتولوژیکی ارزیابی شد. همچنین غلظت استروژن و پروژسترون و وضعیت آنتی اکسیدانی پلاسما در زمان خارج سازی اسفنج، در زمان لاپاراسکوپی و 3 روز پس از آن اندازه گیری شد. چهل و پنج روز پس از تلقیح مصنوعی، میزان آبستنی میش ها به روش سونوگرافی تعیین شد. غلظت کورتیزول پلاسما 20 دقیقه پس از لاپاراسکوپی بطور معنی داری نسبت به غلظت پایه بیشتر بود. همچنین40 دقیقه پس از لاپاراسکوپی کورتیزول در تیمار2 نسبت به شاهد تمایل به افزایش داشت. تعداد گلبول های سفید خون و غلظت گلوکز 40 دقیقه بعد از لاپاراسکوپی افزایش و درصد هماتوکریت و غلظت هموگلوبین کاهش یافت. از زمان خارج سازی اسفنج تا 3 روز پس از لاپاراسکوپی اثر متقابل تیمار×زمان برای هیچکدام از فراسنجه ها معنی دار نبود. تیمار2 غلظت گلوکز، پروتئین کل و آلبومین پلاسما را نسبت به شاهد افزایش و توان