بهروز رفیعی

در این مطالعه محتوای فلزات سنگین ناحیه ی خروجی تالاب انزلی به منظور برآورد درجه و منشأ آلودگی، مورد بررسی قرار گرفته است. به همین منظور تعداد 15 نمونه از رسوبات سطحی برداشت گردید و ویژگی های فیزیکوشیمیایی آن ها تعیین گردید. دو روش آنالیز به کار گرفته شد؛ تفرق اشعه ایکس (XRD) برای تعیین کانی شناسی رسی و آنالیز OES-ICP برای تعیین غلظت کل فلزات مورد استفاده قرار گرفت. غلظت هشت عنصر کادمیوم (Cd)، سرب (Pb)، نیکل (Ni)، کروم (Cr)، مس(Cu)، تیتانیوم (Ti)، وانادیوم (V) و روی (Zn) در رسوبات سطحی برآورد گردید. میزان آلودگی منطقه، توسط شاخص های مختلف آلودگی شامل شاخص زمین انباشت (Igeo)، شاخـص غنی-شدگی (EF)، و شاخص بار آلودگی (PLI) محاسبه شدند. نتایج به دست آمده از شاخص زمین انباشت مبین آن است که شدت آلودگی رسوبات منطقه نسبت به دو فلز کروم و کادمیوم در رده غیر آلوده تا آلودگی متوسط قرار دارند. بر اساس نتایج به دست آمده از شاخص غنی-شدگی، فلزات سرب (ایستگاه های A1 و A15)، کروم (ایستگاه A12)، مس ( ایستگاه A1) و روی (ایستگاه های A1 و A15) غنی شدگی متوسط نشان می دهند. مقادیر شاخص بار آلودگی در اکثر ایستگاه های نمونه برداری بیش تر از یک است، که نشان دهنده ی آلودگی این مناطق است، اما قابل توجه ترین آن ها مربوط به ایستگاه A12 می باشد که برابر 12/3 است. روش های آماری تحلیل خوشه ای (Cluster Analysis) و تحلیل مؤلفه های اصلی (Principle Component Analysis) نشان می دهد که آلودگی فلزات کادمیوم، سرب، روی و مس عمدتاً دارای منشأ انسانی بوده و سایر فلزات از منشأ زمین شناسی می باشند. منابع اصلی آلودگی انسانی در این منطقه مرتبط با فعالیت های صنعتی و کشتیرانی می باشد.