چکیده: اهمیت و نقش خطیر خانواده در رشد و پرورش افراد بر کسی پوشیده نیست. تشکیل خانواده و پیوند نکاح در تمامی آئین ها همیشه با جلوه ای از تقدس همراه بوده است و این، نشان از حساسیت و مقام والای این نهاد نزد ملل و اقوام مختلف جهان است. در آموزه های اسلام نیز جایگاه نکاح به عنوان «محبوب ترین بنا در نزد خداوند» و «میثاق غلیظ» مورد تأکید بوده است و توصیه های اخلاقی متعددی از جمله ضرورت معاشرت به معروف در راستای تحکیم بنیان و بهبود روابط خانوادگی انجام گرفته است. این همه، نشان از این دارد که اصل در روابط خانوادگی، مدارا، مهربانی و گذشت است؛ اما متأ سفانه در عمل مشاهده می شود که گاه، محیط خانواده و بطور ویژه روابط زناشویی عرصه ی کشمکش و درگیری هایی می شود که علاوه بر فرسوده کردن جسم و روح افراد، پیامد هایی چون طلاق عاطفی و تهدید سلامت جسمی و روحی فرزندان را به دنبال دارد. در اینجا این سؤال ایجاد میشود که آیا رفتارهای منجر به ضرر در روابط زناشویی (اعم از عام و خاص) از بعد حقوقی و در چارچوب مسئولیت مدنی امکان پیگیری دارد؟ ضرورت طرح این سؤال از این ناشی میشودکه به علت وجود تابوهای فرهنگی و اجتماعی، در اغلب موارد شخص زیاندیده، سکوت را بهترین راه حل میداند؛ اما با توجه به حساسیت موضوع و بستر وقوع آن، دانش حقوق بنا به رسالت خود در راستای حمایت از حقوق وآزادی های افراد موظف است با ابزارهای خود چون وضع قانون و تمهید ضمانت اجرای مناسب وارد عمل شده و مانع از رفتارهای منجر به ضرر از سوی هر یک از زوجین در روابط زناشویی باشد و در صورت وقوع و حدوث ضرر امکان جبران آن را فراهم آورد. از نظر عقلی نیز صرف رابطه ی زوجیت نباید مانع طرح دعوی باشد و به همین دلیل در اکثر مصادیق طرح شده در این پژوهش، امکان طرح دعوی و جبران نسبی خسارت وجود دارد.
