احمد یعقوبی فرانی

مقابله با خشکسالی، توسعه روستایی-کشاورزی و جلوگیری از مهاجرت روستائیان مستلزم افزایش جذابیت روستاها به عنوان محل زندگی و کار از ضروری ترین برنامه های توسعه و جزء حفاظت از ایران بخصوص در چند سال اخیر به شمار می-رود. در این راستا پژوهش حاضر به سنجش کیفیت زندگی روستاها به روش فازی و تعیین عوامل موثر بر بهبود کیفیت زندگی می پردازد. با توجه به مبانی نظری و تحقیقات صورت گرفته متغیرهای مختلف کیفیت زندگی روستایی در شاخص-های منفی (خشکسالی و بیکاری) و مثبت (اجتماعی، آموزشی-بهداشتی و زیربنایی) تقسیم بندی شده، با استفاده از پرسشنامه نخبگان وزن هر شاخص تعیین و همزمان از داده های سرشماری های سال 85 و 90 نیز مقدار عددی این شاخص-ها محاسبه، وارد نرم افزار متلب شده و مقدار نهایی کیفیت زندگی در استان های کشور تعیین شد. با توجه به نتایج در سال 1385 کیفیت زندگی استان های گلستان، مرکزی، خراسان جنوبی، مازندران و اصفهان به ترتیب بهترین ها در کشور می-باشند. استان های سیستان، کرمانشاه، یزد، خراسان رضوی و اردبیل نامناسب ترین کیفیت زندگی روستایی را دارا می باشند. میانگین کیفیت زندگی در این سال عدد (35/0) بوده که نشان داد بیشتر استان های کشور کیفیت زندگی زیر حد متوسط (5/0) دارند. استان های آذربایجان غربی، اصفهان، تهران، سمنان، خراسان جنوبی، فارس، کردستان، کرمان، گلستان، گیلان، لرستان، مازندران، مرکزی و همدان در بالای میانگین قرار داشته و سایر استان ها پایین تر از میانگین هستند. در سال 90 بهترین مکان ها جهت سکونت روستاییان استان های گلستان، زنجان، خراسان شمالی، سمنان و البرز می باشد. استان های سیستان، کرمان، خوزستان، فارس و کرمانشاه نیز پایین ترین کیفیت زندگی روستایی را دارا می باشند. میانگین کیفیت زندگی در این سال مقدار (46/0) بوده که نزدیک به حد متوسط زندگی می باشد. بدین ترتیب بجز استان های آذربایجان غربی، خوزستان، سیستان، فارس، کرمان، کرمانشاه، کهگیلویه، گیلان، لرستان، هرمزگان و یزد سایر استان ها توانسته اند کیفیت زندگی روستایی نزدیک به میانگین کشور را به دست آورند. جهت سنجش عوامل موثر بر کیفیت زندگی روستایی دو بخش سیاستگذاری ها و سرمایه گذاری های دولتی بررسی شد. بدین منظور شاخص کیفیت زندگی پایدار روستایی طی دوره زمانی 1395-1370 محاسبه شده، و اثرات سرمایه گذاری ها و سیاست گذاری های مختلف دولت