اشرف ترکیان

چکیده: ارزیابی قابلیت سایندگی سنگ ها یکی از روش های راهبردی تخمین عمر ابزار برش می باشد و سهم عمده ای در هزینه های حفاری و پیشرفت آن دارد. هدف این پژوهش مطالعه تاثیر ویژگی های پتروگرافی بر نرخ سایش منتخبی از سنگ های پلوتونیک استان همدان می باشد. به این منظور 4 نوع از سنگ های آذرین شامل سنگ های گرانیتوئیدی و مافیک– حدواسط استان همدان به صورت نمونه های بلوکی جمع آوری شد. برای ارزیابی خصوصیات سنگ شناسی که شامل شاخص های سنگ شناسی، ضریب بافت، شاخص های قفل شدگی دانه ها، همگنی دانه ها و ناهمگنی دانه ها می باشد، مقاطع نازک میکروسکوپی از نمونه ها تهیه گردید. همچنین خصوصیات فیزیکی (تخلخل، درصد رطوبت، وزن واحد حجم خشک و وزن واحد حجم اشباع) و خصوصیات مکانیکی (مقاومت فشاری تک محوری، شاخص بار نقطه ای، سرعت موج، مقاومت کششی برزیلی، چکش اشمیت، شاخص شکنندگی و شاخص سایش سرشار) تعیین گردید. نمونه ها دارای تخلخل کم هستند و به این دلیل درصد رطوبت نمونه ها ناچیز می باشد. همچنین نمونه ها دارای وزن واحد حجم خشک و اشباع زیادی هستند. سرعت سیر موج فشاری در حالت خشک در رده زیاد تا خیلی زیاد و در حالت اشباع در رده خیلی زیاد قرار دارد. نتایج آزمایش مقاومت فشاری تک محوری نشان می دهد که سنگ های مورد مطالعه در رده مقاومت بالا تا خیلی بالا از طبقه بندی براش و فرانکلین قرار دارند. با توجه به نتایج آزمایش مقاومت بار نقطه ای نمونه ها در رده مقاومت زیاد تا شدیدا زیاد از طبقه بندی براش و فرانکلین قرار می گیرند. نتایج آزمایش مقاومت کششی برزیلی بیانگر مقاومت بالای نمونه ها می باشد. با توجه به نتایج آزمون شکنندگی (S20)، مقدار شکنندگی نمونه ها از 59/23 تا 75/51 درصد متغیر و دارای شکنندگی کم تا زیاد می باشد. نتایج حاصل از آزمون سایش سرشار (CAI) نشان می دهد که مقدار سایش نمونه ها از 06/2 تا 62/2 متغیر است که در رده متوسط قرار دارند. نتایج حاصل از اندیس سایندگی سنگ (RAI) نشان می دهد که نمونه ها دارای مقدار سایندگی 87/21 تا 34/36 می باشد که بر این اساس در رده سایندگی کم تا ساینده از طبقه بندی پلینینجر قرار می گیرند. برای ارزیابی تاثیر ویژگی های پتروگرافی، فیزیکی و مکانیکی بر نرخ سایش از آنالیز آماری استفاده شد. در این روش همبستگی بین نتایج حاصل از آزمون های صحرایی و آزمایشگاهی با شاخص سایش سرشار بررسی شد و در نه