از آن جا که خصوصیت آب های زیرزمینی در مقیاس مکانی و زمانی متغیر می باشد، نمی توان این خواص را در طول زمان و مکان ثابت فرض کرد. بنابراین این تحقیق به منظور بررسی تغییرات مکانی و زمانی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی و خاک دشت چهاردولی در یک دوره آماری 25 ساله (95-1371) به کمک بهترین روش تخمین گر زمین آماری انجام شد. در این راستا ابتدا منابع آماری موجود سطح آب زیرزمینی دشت جمع آوری و بانک اطلاعاتی تهیه شد. پس از کنترل کیفیت و صحت آمار و اطمینان از نرمال بودن آن ها از روش زمین آمار کریجینگ ساده، معمولی و روش معکوس فاصله (IDW) استفاده شد. سپس از دو معیار RMSE و MAE به منظور انتخاب بهترین روش میان یابی استفاده گردید. نقشه های پهنه بندی مکانی در ابتدا و انتهای دوره مورد مطالعه تهیه و نهایتاً روند کیفی مکانی پارامترهای مورد مطالعه در محیط نرم افزاری ARCGIS10.4 به دست آمد. همچنین با استفاده از ضریب همبستگی ناپارامتریک اسپیرمن روند زمانی 25 ساله دشت مورد مطالعه نیز تعیین گردید. نتایج به دست آمده از پهنه بندی حکایت از کاهش کیفیت آب زیرزمینی در نواحی مرکزی و جنوبی دشت را دارد به طوری که حداکثر افت کیفیت جنوب دشت و در محدوده پیزومترهای شماره 8 و 9 می باشد. همچنین نتایج بررسی روند زمانی دشت حاکی از آن است که روند تغییرات متغیرهای شیمیایی آب زیرزمینی در دشت چهاردولی 84/73 درصد از مجموعه های زمانی معنی دار (در سطح 10 درصد یا کمتر) بوده است. در میان 13 متغیر کیفی آب زیرزمینی متغیرهای کلر و اسیدیته آب روندهای منفی بیشتری را در اکثر ایستگاه ها به خود اختصاص دادند و در بین متغیرهای مورد مطالعه بیشترین روند مثبت معنی دار متعلق به متغیر سدیم بوده است. پهنه بندی صورت گرفته می تواند به عنوان راهنمایی برای تعیین نواحی مناسب بهره برداری کشاورزی، همراه با در نظر گرفتن سایر پارامترهای کیفی آب در محدوده مطالعاتی، مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به روند افزایش پارامترهای کیفی آب زیرزمینی در دشت چهاردولی، مدیریت در بخش کشاورزی (دولتی و خصوصی) ازقبیل نوع سموم و کودهای مصرفی در مزارع کشاورزی و زمان و میزان مصرف آن ها به خصوص در مناطق مرکزی و جنوبی دشت مفید می باشد.
