در این تحقیق، با استفاده از بعضی روش های قطعی و زمین آمار از قبیل کریجینگ، فاصله معکوس، چندجمله ای موضعی و توابع پایه شعاعی، تغییرات فصلی و مکانی عنصر کادمیوم در آبهای زیرزمینی دشت همدان-بهار واقع در استان همدان مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور از 30 حلقه چاه در چهار فصل تابستان، پاییز و زمستان 1381 و بهار 1382 نمونه-گیری به عمل آمد. به منظور تحلیل فصلی و مکانی کیفیت عناصر مورد بررسی در آبهای زیرزمینی از امکانات نرم افزاری زمین آمار ArcGIS نسخه 10 استفاده گردید. معیارهای ارزیابی میانگین خطای مطلق (MAE)، ریشه میانگین مربع خطا (RMSE) و انحراف استاندارد عمومی (GSD)، با استفاده از روش اعتبارسنجی متقابل بود. نتایج این تحقیق نشان داد که مدل چند جمله ای موضعی، روش کریجینگ (با توابع ساده و گسسته)، روش کریجینگ (با مدل های احتمالی و شاخص) و کریجینگ (با مدل های احتمالی و شاخص) به ترتیب بهترین روش برای تخمین غلظت کادمیوم در فصل های تابستان، پاییز، زمستان و بهار می باشند. همچنین روش کریجینگ (با مدل های احتمالی و شاخص) در فصول تابستان و پاییز و روش توابع پایه شعاعی در فصول زمستان و بهار به عنوان نامناسبترین روش ها تعیین گردیدند. نتایج ارزیابی نشان داد، بهترین روش انتخاب شده در یک مقطع زمانی را نمی توان برای سایر فصول نیز استفاده نمود. همچنین غلظت کادمیوم در فصل تابستان در شمال دشت و در فصل بهار در شمال شرقی دشت بالا بود. این غلظت در فصل پاییز در تمام دشت برابر 2/0 میکروگرم بر لیتر و در فصل زمستان از سمت شرق به غرب روبه افزایش مشاهده گردید.
