عباس شاهسواری

گیاهان خانواده گاوزبانیان Boraginaceae به دلیل دارا بودن موسیلاژ فراوان و دیگر مواد موثره، از نظر دارویی دارای اهمیت هستند. طی سال های 1390-1388گونه هایی از جنس های گاوزبان وحشی Anchusa، علف چسبک Asperugo و هتروکاریوم Heterocaryum از تیره گاوزبان در مناطق رودرال (مخروبه) و زگتال (کشت شده توسط انسان) شهر همدان بررسی و جمع-آوری شدند. در این پژوهش سه گونه از 196 نمونه برداشت شده، به طور تصادفی انتخاب شده، به عنوان گیاهان خودرو نئوفیت و دارویی شناسایی شدند: Anchusa italica Retz.، Asperugo procumbens L. و Heterocaryum rigidum DC.. در میان گونه های جمع آوری شده، گونه های Asperugo procumbens L. و Anchusa italica Retz. با درجات همروبیH3,4,5 دارای بیشترین حضور و پراکندگی در مناطق تحت مطالعه شهر تعین شدند. گونه Heterocaryum rigidum DC.با پراکندگی بسیار پایین و به طور محدود، در تعدادی از بیوتوپ های (رویشگاه) شهر با درجه همروبی H3(-euhemerobβ) و H4(euhemerob–α) مشاهده گردید. هدف از ارائه این مقاله در درجه اول، بررسی الگوهای پراکنش سه گونه دارویی تیره گاوزبان در برخی از بیوتوپ های درون شهر همدان و از طرفی دیگر، بررسی نقش گسترش محیط های زگتال شهری نظیر فضاهای سبز، با ایجاد باغ ها، پارک ها و جنگل های درون شهری در حفاظت زیستی آن ها بوده است.