علی سپهری

آلودگی خاک‌های زراعی به کادمیوم و میکروپلاستیک به عنوان یک مسئله مهم زیست محیطی تأثیرگذار در رشد و نمو گیاهان مطرح است. در این پژوهش واکنش فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاهچه‌های کوشیا تحت تنش‌های مذکور بررسی شده است. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا در سال 1401 انجام شد. از میکروپلاستیک پلی وینیل کلراید (PVC) در سه سطح صفر، 1/0 و 1 درصد وزنی خاک و کلرید کادمیوم در دو سطح صفر و 10 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک استفاده گردید. نتایج نشان داد با افزایش کادمیوم به 10 میلی‌گرم در کیلوگرم در خاک و در حضور پلی وینیل کلراید به میزان 1 درصد، غلظت کلروفیل کل 52%، سرعت فتوسنتز خالص 31%، تعرق 22% و در نتیجه ماده خشک کل گیاهچه‌ها 24% نسبت به شاهد کاهش یافت. همچنین تنش کادمیوم 10 میلی‌گرم در کیلوگرم و میکروپلاستیک پلی وینیل کلراید 1 درصد در خاک، سبب افزایش غلظت مالون‌دی‌آلدئید به میزان 35% ، غلظت پراکسید‌هیدروژن 43% و فنل کل 62% گردید. با افزایش غلظت کادمیوم از صفر به 10 میلی‌گرم میزان نشت یونی گیاهچه‌ها نیز 55% افزایش یافت. نتایج نشان داد آلودگی خاک به کادمیوم و میکروپلاستیک پلی وینیل کلراید به خصوص در مقادیر بالا (کادمیوم 10 میلی‌گرم در کیلوگرم و میکروپلاستیک 1 درصد) با تأثیر بر شاخص‌های مهم فتوسنتزی مانند کلروفیل، سرعت فتوسنتز خالص و تعرق، سبب کاهش ماده خشک کل گیاهچه‌های کوشیا می‌گردد. به نظر می‌رسد با افزایش درصد پلی وینیل کلراید در خاک، میزان دسترسی گیاهچه‌های کوشیا به کادمیوم بیشتر شده لذا بر آسیب وارده در صفاتی مانند کلروفیل کل، سرعت فتوسنتز خالص، تعرق، کارایی مصرف آب و ماده خشک کل افزوده می‌گردد.