علی سپهری

کمبود آب آخر فصل، علت کاهش شدید عملکرد نخود در اکثر مناطق ایران است. تأثیر مواد کاهنده تعرق و تنش تحت رژیم های مختلف آبیاری در رقم آزاد نخود طی آزمایشی مزرعه ای در دانشگاه بوعلی سینا در سال زراعی94 -1393 بررسی شد. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. سطوح آبیاری شامل آبیاری در مرحله گل دهی، آبیاری در مرحله غلاف دهی، آبیاری در مراحل (گل و غلاف) و بدون آبیاری در کرت های اصلی و مواد کاهنده تعرق (کائولین پنج درصد، کیتوزان 200 میلی گرم در لیتر) و کاهنده های تنش (کلرید کلسیم پنج میلی مولار، سلنات سدیم 40 میلی گرم در لیتر) به همراه شاهد (بدون مصرف) به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی بررسی شدند. محلول پاشی کاهنده های تنش در دو مرحله قبل و بعد از گلدهی و محلول پاشی کاهنده های تعرق در مرحله غلاف بندی با غلظت های مذکور به طور جداگانه انجام شد. محلول پاشی کیتوزان و کلریدکلسیم در تیمار آبیاری مرحله گل دهی، صفات بیشینه سرعت رشد محصول، وزن صد دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت را به ترتیب 2/59، 4/6، 3/106، 4/38 درصد و در تیمار آبیاری مرحله غلاف دهی به ترتیب 5/72، 6/18، 9/191 و 9/59 درصد و در تیمار آبیاری گل دهی+ غلاف دهی به ترتیب 3/106، 4/31، 6/312 و 5/84 درصد نسبت به شرایط دیم افزایش دادند. بنابراین، در صورت وجود آب کافی استفاده از دو بار آبیاری در مراحل گل دهی و غلاف دهی و یا حداقل یک بار آبیاری در مرحله غلاف دهی به همراه محلول پاشی کیتوزان و کلرید کلسیم در افزایش عملکرد نخود رقم آزاد موثر است.