علی سپهری

آگاهی از واکنش گونه های مختلف گیاهی به فلزات سنگین برای تحمل تنش فلزات، مدیریت مناسب و تولید محصولات سالم لازم می باشد.به منظور درک کافی از چگونگی جذب عنصر مس و تجمع سایر عناصر توسط گیاه لوبیا در حضور علف هرز تاج خروس ریشه قرمز در شرایط فزونی فلز مس، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی در سال 1396 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا اجرا شد. آزمایش. فاکتورهای آزمایش شامل 3 غلظت 1، 25 و 50 میکرو مولار سولفات مس (CuSO4) و نسبت های مخلوط جایگزینی25 درصد تاج خروس: 75 درصد لوبیا (75B:25P)،50 درصد تاج خروس: 50 درصد لوبیا (50B:50P)، 75 درصد تاج خروس: 25 درصد لوبیا (25B:75P) ، کشت خالص لوبیا (100B:0P) و کشت خالص تاج خروس (0B:100P) بود. در هر 3 غلظت سولفات مس، بیشترین غلظت مس در ریشه و برگ لوبیا در کشت خالص این گیاه دیده شد و با افزایش تراکم نسبی تاج خروس از غلظت مس در ریشه و برگ لوبیا کاسته شد. بیشترین غلظت مس در ریشه و برگ گیاه تاج خروس ، در نسبت جایگزینی (75B:25P) دیده شد.همچنین نتایج نشان داد صرف نظر از غلظت مس، عملکرد نسبی لوبیا در همه نسبت های جانشینی بیشتر از عملکرد نسبی مورد انتظار بود. در صورتی که عملکرد نسبی تاج خروس در همه سطوح مس، از عملکرد نسبی مورد انتظار کمتر بود. در هر سه غلظت مس،شاخص تهاجم برای لوبیا در نسبت مخلوط 50:50 مثبت و برای تاج خروس، منفی بود. با افزایش غلظت مس، ضریب ازدحام نسبی لوبیا افزایش یافت. غلظت منگنز، آهن و روی در لوبیا در غلظت 25 و 50 میکرومولار مس در نسبت 25B:75P نسبت به کشت خالص افزایش معنی دار داشت. همچنین در نسبت ذکر شده، فتوسنتز خالص لوبیا در غلظت 25 و 50 میکرومولار مس به میزان 23/17 و 01/24 درصد نسبت به کشت خالص افزایش یافت.با افزایش غلظت مس در محلول غذایی، مقدار مالون دی آلدیید و پراکسید هیدروژن در لوبیا و تاج خروس افزایش یافت. تیمار مس فعالیت آنزیم آسکورلات پراکسیداز را در هر دو گیاه افزایش داد. در غلظت 25 و 50 میکرومولار مس، فعالیت آنزیم پراکسیداز در لوبیا به ترتیب به میزان 44/32 و 10/34 درصد و فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز به ترتیب به میزان 94/13 و 53/15 درصد در نسبت25B:75P در مقایسه با کشت خالص لوبیا، افزایش یافت. فعالیت آنزیم کاتالاز با افزایش تنش مس در هر دو گیاه کاهش معنی داری پیدا کرد.در