علی سپهری

به منظور ارزیابی تاثیر ورمی کمپوست و کودهای شیمیایی نیتروژن و فسفر بر عملکرد و اجزاء عملکرد چهار رقم نخود تحت تنش خشکی آخر فصل آزمایشی در مزرعه پژوهشی دانشگاه بوعلی سینا همدان در سال زراعی93-92 انجام گرفت. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. آبیاری در دو سطح: بدون تنش خشکی (آبیاری کامل) و تنش خشکی (تنش از مرحله ی غلاف دهی) در کرت های اصلی و تیمارهای کودی در چهار سطح مصرف 100 درصد ورمی کمپوست، 100 درصد کود شیمیایی، 50 درصد کود شیمیایی + 50 درصد ورمی کمپوست و بدون مصرف کود و چهار رقم نخود بیونیج، آرمان، آزاد و هاشم در کرت های فرعی قرار گرفتند. بر اساس نتایج به دست آمده برهمکنش آبیاری در رقم اثر معنی داری بر صفات تعداد غلاف در بوته، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی داشت. همچنین کل صفات مورد مطالعه به طور معنی دار تحت تاثیر برهمکنش آبیاری در کود قرار گرفتند. تنش خشکی در مرحله غلاف دهی عملکرد ارقام هاشم، آرمان، آزاد و بیونیج را به ترتیب 41، 43، 37 و 34 درصد کاهش داد. کاربرد 50 درصد کود شیمیایی + 50 درصد ورمی کمپوست، تعداد غلاف در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت را به ترتیب به میزان20، 19، 6/47، 8/23 و 16 درصد در شرایط تنش خشکی افزایش داد. قابل ذکر است تیمار 100 درصد ورمی کمپوست صفات مذکور را به ترتیب 7/29، 5/14، 39، 20 و 8/4 درصد بهبود بخشید. بر اساس نتایج بدست آمده در همه ارقام به ویژه رقم هاشم کاربرد 50 درصد کود شیمیایی + 50 درصد ورمی کمپوست جهت بهبود عملکرد گیاه نخود در شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی قابل توصیه است.