علی سپهری

به منظور بررسی اثر تنش شوری و غلظت های مختلف کادمیوم و سرب تحت تاثیر تخفیف دهندههای تنش دو آزمایش مجزا به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشگاه بوعلی سینا در سالهای 1394 و 1395 انجام شد. آزمایش اول شامل تنش شوری در سه سطح (0، 25 و 75 میلی مولار کلرید سدیم)، کادمیوم در چهار غلظت (0، 4-10، 3-10و 2-10 مولار کلرید کادمیوم) و تخفیف دهندهها ی تنش در سه سطح (0 و 5 میلی گرم در لیتر سلنات سدیم و 200 میکرومولار هیدروژن سولفید سدیم) بود. آزمایش دوم شامل، تنش شوری در سه سطح (0، 25 و 75 میلی مولار کلرید سدیم)، سرب در سه غلظت (0، 5-10، 3-10 مولار از منبع نیترات سرب) و تخفیف دهنده های تنش در سه سطح (0 و 5 میلی گرم در لیتر سلنات سدیم و 200 میکرومولار هیدروژن سولفید سدیم) در نظر گرفته شد. نتایج آزمایش ها نشان داد که با تشدید تنش شوری و غلظت کادمیوم طول و وزن خشک در ریشه و اندام هوایی، جذب پتاسیم، کلسیم، منیزیم، روی، مس و منگنز در ریشه و اندام هوایی گیاه، محتوای کلروفیل کل، فتوسنتز خالص، هدایت روزنه ای و تعرق گیاهچه سیر به طور معنی دار کاهش یافت. با افزایش تنش شوری، جذب سدیم در ریشه و اندام هوایی و فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز افزایش یافت. تحت تنش کادمیوم نیز جذب کادمیوم، جذب آهن در ریشه، سدیم در اندام هوایی و فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز و آسکوربات پراکسیداز افزایش یافتند درحالی که فعالیت کاتالاز به صورت معنیدار کاهش یافت. غلظت های مختلف سرب بر صفات مورد بررسی تاثیرات متفاوتی داشتند، در سطح کم سرب (5-10 مولار نیترات سرب) بهبود در طول و وزن خشک ریشه و اندام هوایی، فتوسنتز، محتوی کلروفیل کل، هدایت روزنه ای، تعرق، آنزیم های سوپر اکسید دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز مشاهده شد. در مقابل غلظت (3-10 مولار) سرب کلیه صفات مذکور را کاهش داد. در آزمایش حاضر غلظت 4-10 مولار (کلرید کادمیوم) در سطوح مختلف شوری باعث کاهش جذب کادمیوم در ریشه و اندام هوایی گیاه و به دنبال آن بهبود میزان کلروفیل کل و فتوسنتز خالص نسبت به شرایط بدون شوری شد. چنین روندی در کاربرد سطوح خفیف سرب (5-10 مولار) تحت تنش شوری نیز مشاهده گردید. در تیمار 5-10 مولار سرب تحت تنش شوری 75 میلی مولار، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز