علی اکبر صفری سنجانی

برای بررسی پیامد کاربرد بیوچار و زئولیت بر ویژگی های زیستی گیاه لوبیا سبز (black-valentine-bean) در تنش خشکی، آزمایشی گلدانی در سال 1398 در استان مرکزی انجام شد. این پژوهش به گونه دو آزمایش جداگانه با طرح اسپلیت_پلات در 3 تکرار انجام شد. در این طرح تنش خشکی کرت اصلی (بدون تنش یا گنجایش کشاورزی، با تنش یا 50 درسد گنجایش کشاورزی) و کاربرد بهساز های زئولیت، کودگاوی، بیوچار کودگاوی، زئولیت_کودگاوی، زئولیت_بیوچار کودگاوی و گواه (بدون بهساز) کرت فرعی بودند. یافته ها نشان داد تنش خشکی مایه افزایش رسانندگی الکتریکی و کاهش پ-اچ، و از سوی دیگر کربن آلی خاک را کاهش داد. در برابر آن کاربرد بهساز ها مایه افزایش همه این ویژگی های شیمیایی خاک شد. میانگین وزنی قطر خاکدانه ها، با افزایش بهسازها بالاتر رفت و خاکدانه سازی بهتر صورت گرفت. ماده آلی بخش سبک با کاربرد تنش کاهش پیدا کرد که با کاربرد بهسازها این ویژگی بهبود پیدا کرد، اما کربن آلی بخش سنگین با کاربرد تنش افزایش پیدا کرد. تنش خشکی مایه کاهشی اندک در فراوانی همه باکتری های خاک و سودوموناس ها شد ولی فراوانی قارچ ها، اکتینومیست ها و ازتوباکترها افزایش پیدا کرد. کاربرد بهساز ها جلوی نشانه و پیامدهای زیانبار تنش را گرفت و فراوانی باکتری ها و قارچ ها و سودوموناس، اکتینومیست های خاک را به اندازه چشم گیری افزایش داد. یافته ها در باره تنفس خاک اینگونه بود که تنفس برانگیخته و پایه در تنش خشکی افزایش پیدا کردند و کاربرد بهساز ها باعث افزایش 450 درسدی تنفس برانگیخته و 6/266 درسدی تنفس پایه شد. تنش خشکی بر بیشتر فراسنجه های اندازه گیری شده رشد گیاه لوبیا پیامد زیانبار داشت ولی کاربرد بهسازها در برابر گواه آزمایش مایه بهبود شناسه های رشد گیاه شدند. روی هم رفته بالاترین اندازه فراسنجه های رشد گیاه لوبیا در هر دو تنش بکاررفته در کاربرد بهساز های زئولیت، کودگاوی، بیوچار کودگاوی، زئولیت_ کودگاوی، زئولیت_بیوچار کودگاوی بدست آمد و شناسه های رشد گیاه در برابر گواه آزمایش افزایش چشم گیری نشان دادند. کاربرد بهساز زئولیت در تنش خشکی مایه افزایش به ترتیب 04/19، 63/26 درسدی در اندازه وزن تر اندام هوایی و اندوخته آب نسبی گیاه لوبیا شد. این اندازه افزایش در بهساز های دیگر کمتر بود. همچنین کاربرد بهساز زئولیت در هنگام تنش خشکی مایه کاهش 08/4 درسدی نشت ال