علی اکبر صفری سنجانی

مقدمه و هدف: پادزیست های دامپزشکی از راه کاربرد در دامپروری و کودهای جانوری به زمین های کشاورزی می رسند که این زمین ها می توانند خاستگاه پخش آن در زیستگاه های آبی و خاک باشد. در پی افزایش کاربرد پادزیست ها در کشور ، هدف پژوهش کنونی شناخت و ارزیابی پیامد رها شدن پادزیست های پرکاربرد در خاک (با و بدون بهسازهای آلی و کانی)، بر کارایی آنزیم های برون یاخته ای فسفاتاز قلیایی و اوره آز و شناسه های پایداری و بازگشت پذیری آنها و همچنین شناسه چگونگی زیستی خاک در یک بازه زمانی 90-روزه بوده است. مواد و روش ها: در این پژوهش پیامد رها شدن پادزیست های پرکاربرد در خاک (جنتامایسین، اکسی تتراسایکلین و پنی سیلین) در اندازه های گوناگون (50، 100 و 200 میلی گرم بر کیلوگرم خاک خشک) با و بدون بهسازهای آلی و کانی (کود گاوی، بیوچار و نانوزئولیت) بر کارایی آنزیم های فسفاتاز قلیایی و اوره آز خاک و شناسه های پایداری و بازگشت پذیری آنها و همچنین شناسه چگونگی کارایی آنزیم های خاک در سه بازه زمانی 7-1، 30-7 و 90-30 روز در زمان گرماگذاری 90-روزه با طرح اسپلیت-فاکتوریل ارزیابی شد. یافته ها: در خاک بدون بهساز، کاربرد پادزیست جنتامایسین با اندازه 200 میلی گرم بر کیلوگرم مایه کاهش 9/68 درصدی کارایی آنزیم فسفاتاز قلیایی در برابر گواه (شاهد بدون کاربرد پادزیست) گردید، ولی اندازه کاهش کارایی آنزیم در خاک با دارای اکسی تتراسایکلین با اندازه 200 میلی گرم بر کیلوگرم و در تیمارهای گواه (بدون بهساز)، کاربرد بهساز کود گاوی، بیوچار و نانوزئولیت در برابر خاک بدون آن به ترتیب 5/17، 8/13، 5/17 و 16 درصد بود. کارایی آنزیم اوره آز در بازه زمانی 90-30 روز روند افزایشی داشته و بیشترین اندازه کارایی آنزیم در زمان انکوباسیون 90-روز اندازه گیری شد. برپایه یافته ها، پاسخ دهی آنزیم ها ناهمانند بود، به گونه ای که پادزیست پنی سیلین و اکسی تتراسایکلین پیامد بد چندانی بر کارایی آنزیم فسفاتاز قلیایی خاک نداشتند. از سوی دیگر جنتامایسین و اکسی تتراسایکلین در همه اندازه های بکاررفته پیامد چشم گیری بر کارایی آنزیم اوره آز خاک داشتند. با نگر به پاسخدهی بالای فسفاتاز قلیایی به پادزیست جنتامایسین، کاربرد بهسازها کارایی چندانی در بهبود شناسه پایداری این آنزیم در خاک های با کاربرد جنتامایسین نداشت و به همین ترتیب کاربرد بهسازها کارایی چن