علی اکبر صفری سنجانی

استفاده ی گسترده از آفت کش های فسفره ی آلی به ویژه دیازینون علیه آفات گیاهی سبب آلودگی پهنه وسیعی از بوم سازه های خشکی و آبی خاک شده است. بنابراین در یک بررسی پیامد این آفت کش ارگانوفسفره بر برخی ریزجانداران مفید خاک بررسی شد. در یک پژوهش آزمایشگاهی آفت کش دیازینون در غلظتهای mg.kg-1 00 ،12 ،4 ،0 به خاک افزوده و گرماگذاری شد. در زمان های گوناگون از خاک نمونه برداری شد و پس از رقیق سازی در محیط کشت های قارچ ها، اکتینومیست ها، پسودوموناس ها، باکتری های روده ای و ازتوباکترها در سه تکرار کشت شدند. تجزیه آماری به شیوه تحلیل واریانس با اندازه گیریهای تکراری بررسی شد. شاخص های تنوع گروه های ریزجانداران کشت پذیر در خاک تیمار شده با غلظتهای گوناگون دیازینون نیز بررسی شد. در سنجش با شاهد آزمایش، در کاربرد 4 mg.kg-1 دیازینون در خاک فراوانی اکتینومیست ها و ازتوباکترها کاهش و فراوانی سودوموناس ها به اندازه چشم گیری افزایش یافتند و فراوانی قارچ ها و باکتری های روده ای ناهمانندی چشم گیری نداشتند. غلظت 12 mg.kg-1 و 00 دیازینون فراوانی همه ریزجانداران بررسی شده را کاهش داد. غنای گونه ای خاک در تیمار 4 mg.kg-1 دیازینون بیش از شاهد آزمایش و در دیگر غلظت ها کاهش چشم گیری داشت. تنوع زیستی و یکنواختی گونه ای در همه ی غلظت های دیازینون در برابر شاهد آزمایش کاهش یافت، ولی شناسه چیرگی در سنجش با شاهد آزمایش افزایش داشت. بنابراین اغلب ریزجانداران بررسی شده خاک با این غلظت از آفت کش ناسازگار بودند و این موضوع میتواند سلامت و حاصلخیزی خاک را کاهش دهد.