علی اکبر صفری سنجانی

مقدمه: باکتری های حل کننده فسفر با استفاده از سازوکارهایی به حل فسفات معدنی کمک و بخشی از فسفر محلول را در زیتوده خود جذب و بخش دیگر را در فاز محلول رها می کنند. مواد و روش ها: در پژوهش حاضر، توانایی حل فسفات 24 جدایه باکتری از جنس های ازتوباکتر، سودوموناس، ریزوبیوم، بیجرینکیا، کلبسیلا، اگروباکتریوم، اسفینگوموناس، میکروباکتریوم، اکروموباکتر و سیتروباکتر با بهره گیری از دو کانی تری کلسیم فسفات و سنگ فسفات در کشتگاه اسپربر مایع بررسی شد. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی و در سه تکرار انجام و سپس فسفر روشناور، فسفر زیتوده میکروبی و همه فسفر رهاشده از کانی ها انداز ه گیری شدند. نتایج: یافته ها نشان دادند که جدایه ها توانایی بیشتری برای انحلال فسفر از تری کلسیم فسفات در مقایسه با سنگ فسفات دارند. با کاهش اسیدیته، میزان فسفر حل شده افزایش (**775/0- r=) یافت و افزایش انحلال فسفر با افزایش رسانایی الکتریکی (**789/0r=) همراه بود. بیشترین میزان فسفر در بخش روشناور در کشت جنس های سودوموناس، ازتوباکتر و اگروباکتریوم دیده شد و بیشترین میزان فسفر زیتوده میکروبی را جدایه های اگروباکتریوم و سیتروباکتر داشتند. به هر حال، همه فسفر رهاشده از کانی ها (فسفر روشناور و زیتوده) در کشت اگروباکتریوم و سیتروباکتر (به ترتیب 4/527 و 8/460 میلی گرم بر لیتر) بیشتر بود. بیشترین درصد جذب زیستی (فسفر زیتوده به فسفر افزوده‎ شده در کشتگاه) به ترتیب در کشت جدایه های Klebsiella sp. 4A-1 (44/44 درصد) و Agrobacterium sp. 22SP-1 (33/42 درصد) و بیشترین نسبت (فسفر روشناور به فسفر زیتوده) در کشت جدایه Pseudomonas sp. 35SP-2 و 47A1-3 Klebsiella sp. به ترتیب با اندازه های 13/3 و 91/2 در کشتگاه دارای تری کلسیم فسفات به دست آمد. بحث و نتیجه گیری: در بیشتر پژوهش ها، بخش فسفر رهاشده بررسی و از فسفر زیتوده باکتری چشم پوشی می شود؛ فسفر زیتوده باکتری دوباره کانی می شود و در دسترس قرار می گیرد. نتایج پژوهش حاضر نشان دادند که بیشتر فسفر در زیتوده میکروبی قرار دارد.