علی اکبر صفری سنجانی

همراه با رشد روز افزون فراوانی مردم کره زمین در آینده دشواری آلودگی خاک، آب و هوا افزایش بیشتری دارد. تالاب کویری میقان از تالابهای ایران است که در استان مرکزی و در 15 کیلومتری شمال شرقی اراک پدید آمده است. خاستگاه آب تالاب بارشهای جوی، آب رودخانه های فراهان، شهراب و همچنین پساب پالایشگاه فاضلاب شهری اراک است، افزون بر آن پساب کارخانه سولفات سدیم اراک در این تالاب رها می شود که هر یک پیامدهای ویژه ای بر چندوچون آب، خاک و ته نشست های تالاب دارند. اهداف این پژوهش عبارتند از: 1) بررسی و آماده کردن نقشه آلودگی ته نشست ها به آلاینده های فلزی و کربن آلی با بهره گیری از آنالیزهای زمین آماری و به کمک نرم افرارهایArcGIS وGS+ . 2) بررسی پیامد ورود رودخانه های فصلی، رها سازی پساب شهری و پساب کارخانه سولفات سدیم اراک بر برخی از ویژگی های زیستی و شیمیایی آب و ته نشست های تالاب، 3) بررسی ریخت های گوناگون آلاینده های فلزی و کربن های آلی و دگرگونی زمانی آنها در آب و ته نشست های تالاب بود. این پژوهش در دو گام انجام شد: گام نخست پژوهش آماده کردن نقشه آلودگی بود که برای آن 250 نمونه خاک و ته نشست (0-30 سانتی متری) به گونه بختانه و از جاهایی که می شد، در مرداد ماه نمونه برداری شدند. pH، شوری، همه کربن آلی و اندازه فلزهای سنگین آهن، منگنز، سرب و کادمیم به روش های استاندارد اندازه گیری شدند. سپس به کمک نرم افزار های زمین آماری GIS و GS+ نقشه های یاد شده آماده شدند. نقشه های آلودگی نشان دادند اندازه آلودگی آهن و منگنز در این خاک ها کم و آلودگی سرب و کادمیم به گونه چشمگیری بالا بود که خاستگاه آلودگی سرب بیشتر خودروها، ولی خاستگاه کادمیم افزون بر خودروها، کارهای کشاورزی پیرامون دریاچه بود. سرب با جنبش کم، بیشتر در خاک های نزدیک خاستگاه آلودگی خود غنی شده است و کادمیم با جنبش بالا در این خاک های تر و شور از پیرامون شسته شده و در میان دریاچه میقان انباشته شده است. گام دوم پژوهش، بررسی پیامد آب های درونریز تالاب بر آب و ته نشست های آن بود که در آن کیفیت شیمیایی و زیستی آب های درونریز تالاب که دو رودخانه فراهان و شهراب، پساب پالایشگاه فاضلاب اراک و پساب کارخانه سولفات سدیم اراک بودند، ارزیابی شد. در دو فصل بهار و پاییز از آب (ژرفای نیم متری) و همچنین از خاک یا ته نشست ها در دو لایه رویین (0 تا