مقدار و ترکیب بیوشیمیایی بقایای گیاهی وارد شده به خاک بر سرعت خاکدانهسازی و پایداری خاکدانهها مؤثر است. بهمنظور بررسی تأثیر پوششهای گیاهی مختلف بر توزیع اندازه خاکدانهها، پنج تیپ گیاهی شامل گندم دیم، گندمیان، گون-بروموس، گون-جارو و گون-درمنه در شرایط محیطی مشابه از نظر مواد مادری و جهت شیب در حوضه آبخیز گنبد واقع در همدان، مطالعه شد. کربن آلی کل، کربوهیدرات، میانگین وزنی قطر خاکدانهها، توزیع اندازه خاکدانه و کربن خاکدانهای در خاک سطحی ) 0-15سانتیمتر( اندازهگیری شد. کربن آلی، کربوهیدرات، میانگین وزنی قطر خاکدانهها و کربن آلی خاکدانهای )موجود در همه بخشهای اندازه خاکدانهای( در خاکهای تحت پوشش گون- بروموس و گون-درمنه بهطور معنیداری بیشتر از خاک تحت تیپهای دیگر بود و کمترین مقدار این شاخصها در خاکهای دارای پوشش گندمیان و گندم دیم مشاهده شد. بیشترین درصد خاکدانههای بزرگتر از 2میلیمتر و کمترین درصد خاکدانههای کوچکتر از 0/5میلیمتر در خاک تیپ گون-بروموس مشاهده شد. در تیپهای گون-بروموس و گون-درمنه مقدار تاج پوشش گیاهی، تولید سالانه، تنوع گونهای و لاشبرگ بیشتر از دیگر تیپها اندازهگیری شد. تیپ گندم دیم بهعلت عملیات خاکورزی و تیپهای گون-جارو و گندمی به علت پوشش گیاهی کم در پی عمل چرا، خاک- دانهسازی و درصد خاکدانههای بزرگتر از 2میلیمتر کمی داشته؛ اندازه خاکدانههای 0/053-0/5میلیمتر در خاک تیپهای مذکور بیشتر از دیگر اندازه خاکدانهها بود. کربوهیدرات کل و اندازه خاکدانههای 0/053-0/5میلیمتر شاخصهای قابل اعتماد کیفیت خاک هستند که تغییرات کاربری و پوشش گیاهی را نشان میدهند.
