علی اکبر صفری سنجانی

هدایت هیدرولیکی اشباع خاک (Ks) یکی از مهمترین پارامترهای فیزیکی خاک بوده که اندازه گیری مستقیم آن به علت تغییرات مکانی و زمانی بسیار دشوار، هزینه بر و زمانبر است. از این رو از توابع انتقالی برای برآورد Ks بهره گیری می شود. یافتن متغیرهایی که موجب بهبود برآورد Ks شوند دارای اهمیت زیادی است. هدف از این پژوهش بررسی بهبود برآورد Ks با وارد کردن پارامترهای فراکتالی توزیع اندازه ذرات و خاکدانه های ریز در توابع انتقالی در گام های مختلف بود. در هر گام یک تابع انتقالی با ورودی های متفاوت و مجموعاً 6 تابع ایجاد شد. برای انجام این پژوهش تعداد 260 نمونه خاک از اراضی استان گیلان جمع آوری شد. توزیع اندازه ذرات ( 2-0 میلیمتر) و خاکدانه های ریز (0-2 میلیمتر) اندازه گیری شده و مدل فراکتالی بیرد و پریر ( 2003 ) بر این توزیع ها برازش شد و پارامترهای مدل به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که از دیدگاه آماری بین Ks و پارامترهای فراکتالی توزیع اندازه ذرات همبستگی معنی دار (01/0p<) وجود داشت. با وارد کردن پارامترهای فراکتالی ذرات و خاکدانه های ریز در توابع انتقالی به ترتیب در گامهای دوم و سوم برای برآورد Ks، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE)به طور معنی دار کاهش یافت. همچنین در گام چهارم افزایش میانگین هندسی قطر خاکدانه ها اثر معنیدار بر برآورد Ks نشان داد. ولی در گام پنجم افزایش میانگین و انحراف استاندارد هندسی قطر ذرات اثر معنی دار بر برآورد Ks نداشت. در گام ششم با افزایش همزمان پارامترهای فراکتالی توزیع اندازه ذرات و خاکدانه های ریز نسبت به گامهای پیشین RMSE کاهش بسیاری نشان داد و بیشترین اثر را در برآورد Ks داشتند. روی هم رفته پارامترهای فراکتالی می توانند به عنوان متغیر های ورودی مناسب در توابع انتقالی بهره گیری شده و باعث بهبود برآورد Ks شوند.